Depresyondaki bireylere neredeyse “ne kaygılar var, takma kafana yaa” üzere tavsiyelerde bulunup bu bireyleri daha da çöküntüye sürükleyebilen bu “diplomasızlar”a rastlarsanız neler yapabileceğinizi anlatacağız.
Bu şahısların kelam konusu aksiyonlarının hukukta nasıl karşılığı olduğunu bir avukata ve bir psikoloğa danıştık, sahte bir psikoloğa rastladığınızda bu bilgiler işinize çok yarayacak.
Sahte psikologlar yalnızca toplumsal medyada değil, ofislerinde bile kelamda terapilerini uyguluyorlar.
Neden bu kadar rahatlar? Zira müşterilerde diploma sorma farkındalığı bulunmuyor. Soran oluyorsa da muhtemelen mevzuyu bir formda geçiştiriyorlar.
Aslında bu bireyler kendilerine daha çok ömür koçu, bağlantı danışmanı, aile danışmanı üzere kulplar uyduruyor.
Fakat sıhhat lisansiyeri değiller ve psikoterapi yetkinlikleri bulunmuyor. Oysa fizikî sıhhat üzere ruhsal sıhhat da yanılgı kabul etmez, aksi takdirde hastaların sıhhatinde geri dönüşü güç meseleler açığa çıkabilir.
Üstelik bu şahısların sayıları azımsanamayacak kadar fazla. Türk Psikologlar Derneğine binlerce şikayet yağıyor.
Son yıllarda toplumun ruh sıhhatinin daha da bozulması, bu şahıslar için fırsat kapısına dönüşmüş durumda. Kimileri yalnızca kolay yoldan para kazandığı için bu işi yaparken kimileri da sadece bu mesleğe özendiği için bunu yapıyor.
Uzaktan, çevrim içi terapinin yaygınlaşmasını da fırsat bilerek pek çok yerde uzunluk gösteriyorlar. Bilhassa de pandemi periyodunda, kısa müddette geniş kitlelere ulaşarak birer toplumsal medya fenomenine dönüşenleri de var.
Aslında bu sorunun en değerli nedenlerinden biri, Türkiye’de hâlihazırda bir ruh sıhhati yasasının olmaması.
Bunun yoksunluğu maalesef çok sıkıntıya yol açıyor. Tam da bu noktada uydurma psikolog, ruhsal danışman ve bu unvanı kullanarak terapi ismi altında sağlam olmayan, kanıta dayalı olmayan metotlarla (şifa terapisi, kozmik güç terapisi, koçluk, eğitim uzmanlığı, NLP, melek terapisi, daha sayamayacağımız bir sürü isimde) terapiler verilmeye çalışılıyor.
Terapi hizmeti verirken psikoloji ya da ruhsal danışmanlık mezunu olmayanlar ve bu unvanları kullananlar birinci etapta derneklere iletiliyor. Türk Psikologlar Derneği, Türk Ruhsal İstişare ve Rehberlik Derneği üzere derneklerin avukatları aracılığıyla da bu bireylere davalar açılıyor.
Tabii şikayet yalnızca derneklere olmuyor. Bu alanda kelamda terapi hizmeti verdiği tespit edilen şahıslar hangi alanda merkez açtılarsa o üniteye de şikayet edilebilir.
Örneğin eğitim uzmanı olarak bir eğitim danışmanlık merkezi açtıysa ancak bu isim altında kendini psikolog üzere göstererek hastaları görüyorsa o vakit da Milli Eğitim Bakanlığına ve tekrar Türk Psikologlar Derneğine şikayet edilebilir.
Derneklere şikayet kaidesi aranmıyor, bunu bilen rastgele bir vatandaş da savcılığa hata duyurusunda bulunabilir.
Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığına bağlı olan aile danışmanlığı merkezleri de bu hizmeti veriyor. Lakin tekrar hatırlatmak isteriz ki ruh sıhhati yasasının yoksunluğu bu unvanların ve bu unvanlara sahip insanların yaptıkları işlerin hoyratça kullanılmasına neden oluyor. Cezai yaptırımlar lakin yasanın bir an evvel çıkması ile netliğe kavuşacağı düşünülüyor.
Hukuktaki karşılığını daha düzgün anlayabilmek ismine “unvan gaspı”ndan da bahsetmek gerekiyor.
Kişinin, kendisine ilişkin olmayan unvanı kendisine aitmiş üzere kullanması durumunda unvan gaspı oluşuyor. Bilhassa toplumsal medya üzerinde, şahıslar kendi mesleklerini yahut unvanlarını gerçeğe alışılmamış olarak gösterebiliyor.
Burada ülkemiz kanunlarında kabahat oluşup oluşturmadığı konusunda çeşitli soru işaretleri bulunuyor. Bunlardan birincisi, unvan gaspı ile bir kamu vazifesine haiz bir mesleğin üstlenilmesi durumu. Örneğin polislik, hakimlik, savcılık yahut doktorluk üzere.
Burada olay özeline nazaran değişmekle birlikte kamu vazifesinin adapsız olarak üstlenilmesi kabahati gerçekleşebilir. Kamu vazifesinin adapsız olarak üstlenilmesi kabahati, herhangi bir kamu görevinin kişi tarafından yerine getirmeye teşebbüs edilmesi ile oluşuyor.
Suçun beden bulması için yalnızca bir kamu misyonuna ait sıfatın kullanılması kâfi değildir, kişinin kelam konusu kamu vazifesini yerine getirmeye teşebbüs etmesi de gerekir.
Örneğin, bir kişinin kendisini yalnızca polis, savcı yahut hakim olarak tanıtması suça beden vermez; failin birebir vakitte polis, hakim yahut savcı üzere hareket etme ve bundan menfaat elde etme gayreti da gerekir. Bu cürmün cezası 3 aydan 2 yıla kadar mahpus cezasıdır.
Kamu vazifeleri dışındaki mesleklerin üstlenilmesi halinde ise yeniden olay özelinde hata gerçekleşebilir.
Bilindiği üzere Türk Ceza Kanunumuzda yalan söylemenin bir yaptırımı bulunmuyor. Bu sebeple kişinin gerek toplumsal medyada gerekse gerçek hayatta mesleği konusunda gerçeğe alışılmamış beyanda bulunması yalnızca hata olarak kabul edilmiyor.
Ancak kişi bu gerçeğe karşıt söylemiş olduğu mesleği kullanarak bu durumdan maddi menfaat elde edecek işler gerçekleştirirse burada dolandırıcılık hatasının gerçekleşebileceği söylenir.
Örneğin kişi yazılım mühendisi olmamasına karşın yazılım mühendisi olduğunu ve bir bedel karşılığında bireylere yardım edebileceğini söylediğinde, yazılım mühendisi olmadığı için bu noktada dolandırıcılık suçunun kolay hali gerçekleşmiş olacaktır.
Yani burada yalnızca unvan kullanımı cürüm olmamakla birlikte bu unvan kullanımı sonucunda menfaat elde edilmiş olması durumunda cezai sorumluluk doğabilecektir.
Özetle; maddede eksiklikler bulunmakla birlikte çeşitli koşullarda bu uydurma psikologlar ceza alabilmektedirler. Bahsettiğimiz derneklere ya da savcılığa şikayette bulunabilirsiniz. Diploma sormaktan çekimeyin, hiçbir şey sağlığınızdan daha değerli değil.