Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) mart ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 2,29 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 50,51’e gerilediğini açıklamasının akabinde TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora nazaran, martta yıllık enflasyon tüm alt kümelerde düşüş kaydetti.
Enerji kümesi fiyatları, kur ve emtia fiyatlarındaki görünüme paralel olarak ölçülü seyretmeye devam etti. Türk lirasındaki istikrarlı seyir ve ithalat fiyatlarındaki olumlu görünüme ek olarak, giysi ve ayakkabı dalında dönem indiriminin mart ayında da devam etmesinin tesiriyle, temel mal kümesinde aylık fiyat artışı yavaşladı.
Gıda fiyatları bu periyotta temelde kırmızı et ve işlenmiş et eserleri öncülüğünde tarihî eğiliminin üzerinde artış kaydetti.
Aylık tüketici fiyatlarının seyrinde besin ile birlikte öne çıkan bir başka kalem olan hizmetlerde büyük ölçüde kira, yemek hizmetleri, eğitim ve paket cinslerin tesiri hissedildi.
Mart ayında üretici fiyatları aylık artışı güç fiyatlarında barizleşen gerileme takviyesiyle zayıflarken, bu görünüm altında, B ve C endekslerinde yıllık enflasyon yavaşlamaya devam etti. Mevsimsellikten arındırılmış çekirdek göstergelerde Ekim 2021’den bu yana en düşük aylık artış oranı kaydedildi.
“Kira alt kümesinde aylık artış yüzde 4,89 ile bir evvelki aya kıyasla güçlendi”
Bir evvelki aya nazaran güç, temel mallar, besin ve alkolsüz içecekler, hizmet ve alkol-tütün-altın kümelerinin katkıları sırasıyla 1,80, 1,37, 0,60, 0,53 ve 0,37 puan azaldı.
Mevsimsellikten arındırılmış datalarla incelendiğinde, aylık artışlar evvelki aya kıyasla B ve C endeksinde bir ölçü yavaşlarken, fiyat artışları B endeksini oluşturan kümelerden işlenmiş besinde daha besbelli olmak üzere hizmet ve temel mallarda zayıfladı.
Hizmet fiyatları mart ayında yüzde 3,08 yükselirken, küme yıllık enflasyonu 1,71 puan azalarak yüzde 59,93 oldu.
Bu devirde yıllık enflasyon ulaştırmada daha besbelli olmak üzere lokanta-otel, haberleşme ve öbür hizmetler alt kümelerinde gerileme, kirada ise yükseliş kaydedildi.
Ulaştırma hizmetleri aylık artışı kara yolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığındaki düşüşün tesiriyle yüzde 1,01 ile ölçülü gerçekleşirken, alt küme yıllık enflasyonu 13,15 puan düşüşle yüzde 57,12 düzeyine geriledi.
Kırmızı et fiyatlarının sürüklediği besin fiyatlarının tesiriyle lokanta-otel fiyatlarındaki aylık artış oranı yüksek düzeyini korurken, öbür hizmetler alt kümesindeki yükselişte paket cins ile özel okul fiyatlarına istinaden eğitim hizmetleri kalemleri öne çıktı.
Kira alt kümesinde aylık artış yüzde 4,89 ile bir evvelki aya kıyasla güçlenirken, haberleşme fiyatları görünümünde internet fiyatındaki yükseliş belirleyici oldu.
“Dayanıklı mal alt kümesinde yıllık enflasyon 4,72 puan azalarak yüzde 40,21 oldu”
Temel mal kümesinde aylık fiyat artışı emtia fiyatları ve Türk lirasındaki görünüme paralel yavaşladı ve bu kümede yıllık enflasyon 4,48 puan düşüşle yüzde 36,58 düzeyine geriledi.
Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) aylık bazda yüzde 1,67 yükselirken, mobilya kalemi yüzde 5,22’lik fiyat artışıyla bu gelişmede öne çıktı. Araba ve beyaz eşya kalemlerinde ise daha ölçülü fiyat hareketleri izlendi.
Bu gelişmeler sonucunda sağlam mal alt kümesinde yıllık enflasyon 4,72 puan azalarak yüzde 40,21 olarak gerçekleşti.
Diğer temel mallarda fiyatlar bu periyotta yüzde 2,52 yükseldi. Yasal karlılık baremlerinde ay ortasında gerçekleşen düzenlenmeyi takiben ilaç fiyatları yüzde 5,38, mesken ile ilgili paklık materyalleri yüzde 4,47 arttı.
Giyim ve ayakkabı alt kümesinde, dönem indirimlerinin mart ayında devam etmesiyle fiyatlar yüzde 2,02 gerilerken, yıllık enflasyon 4,45 puan düşerek yüzde 16,26 formunda gerçekleşti.
“Aylık bazda güç fiyatları yüzde 0,38 artış ile ölçülü seyrini korudu”
Enerji fiyatları mart ayında yüzde 0,38 artış ile ölçülü seyrini korudu. Böylece, bu kümede yıllık enflasyon 14,35 puan azalarak yüzde 35,66 düzeyine geriledi. Bu gelişmede, şebeke suyu fiyatlarındaki artışa rağmen, memleketler arası ham petrol fiyatlarındaki geri çekilmeyi takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen düşüşün tesiri hissedildi.
Gıda ve alkolsüz içecekler kümesi fiyatları mart ayında yüzde 3,84 artarken, yıllık enflasyon 1,44 puan azalarak yüzde 67,89 oldu.
Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 0,19 puan düşüşle yüzde 65,94’e, işlenmiş besinde ise 2,19 puan azalışla yüzde 71,68 düzeyine geriledi.
Mevsimsellikten arındırılmış datalar bu devirde zerzevat kümesinde daha bariz olmak üzere taze meyve ve zerzevat fiyatlarında azalışa işaret etti.
Gıda fiyatları mart ayı artışı kıymetli ölçüde kırmızı et, beyaz et ve bunlara bağlı işlenmiş et eserlerinden kaynaklanırken, yumurta fiyatlarındaki artış da dikkati çekti. Ekmek-tahıl eserleri fiyatlarındaki artışlar bu devirde de devam etti.
Yurt içi üretici fiyatları mart ayında yüzde 0,44 ile sonlu artış kaydederken, yıllık enflasyon 14,16 puan azalarak yüzde 62,45 oldu.
Ana sanayi kümelerine nazaran yıllık enflasyon alt kümelerin tümünde düşüş kaydederken, aylık bazda güç fiyatları sanayi doğal gaz ve elektrik fiyatlarındaki gelişmelere istinaden bariz bir azalış gösterdi.
Aylık fiyat gelişmeleri kesimler bazında incelendiğinde, elektrik-gaz imalatı ile rafine petrol eserleri fiyatlarında düşüş gözlenirken, besin, fabrikasyon metal, ağaç-mantar eserleri, basım-kayıt hizmetleri ve mobilya imalatı kesimleri fiyat artışları ile öne çıktı.