Hilal SARI
Avrupa eylül ayı kesin imalat PMI bilgilerinin beklentilerin altında gelmesi ve İsviçre merkezli çankaya Escort yatırım bankası Credit Suisse in sermaye durumuna yönelik tasaların devam etmesiyle Avrupa borsaları haftaya düşüşle başladı TSİ 12 00 itibariyle DAX FTSE CAC ve Euro Stoxx ta düşüşler yüzde 1 keçiören Escort i aştıktan sonra endeksler öğlenden sonraki süreçlerde kayıplarını bir nebze toparladı lakin nakdî sıkılaşma güç darboğazı ve finans piyasalarına ait telaşlar bilhassa Avrupa borsalarını huzursuz ediyor Euro dolar paritesi de etimesgut Escort daralmanın derinleştiğini gösteren PMI dataları sonrası tekrar 0 97 ye geriledi Dolar endeksi ise hala 112 206 seviyesiyle 20 yılın tepesinde
Yeni gaz kesintileri durumu daha da kötüleştirecek
S P Küresel tarafından açıklanan eylül ayı en son imalat satın alma yöneticileri endeksi PMI Avrupa genelinde imalat dalında daralmanın hem artan maliyetler hem de zayıflayan taleple derinleştiğini gösteriyor Ana etken geçim maliyetlerindeki artışın talebi yavaşlatması fakat güç maliyetlerindeki artış da bilhassa güç ağır üreticilerde imalatı giderek daha da kısıtlıyor Rusya nın İtalya ve Moldova üzere ekonomilerde doğalgaz musluklarını daha da kısmaya başlaması ekimde işlerin daha da kötüleşebileceğine işaret Euro Bölgesi İmalat PMI artan ömür masraflarının tüketicilerin harcama yapmaktan kaçınmasına yol açması ve artan güç masraflarının üreticilerin üretimi azaltmasına yol açmasıyla son 27 ayın en düşük düzeyi olan 48 4 seviyesine geriledi Ağustosta bilgi 49 6 olarak açıklanmıştı İmalat bölümünün toplam üretimi de PMI bilgilerine nazaran azalmaya devam ediyor ABD imalat kesimi eylülde büyümeye devam etse de hem yeni siparişler hem de istihdam ISM datalarına nazaran beklentilerin üzerinde daraldı ve ISM tarafından açıklanan İmalat PMI 52 2 den 50 9 a geriledi S P Küresel ABD İmalat PMI ise 51 5 ten 52 ye yükseldi
Çirkin kombinasyon Resesyon ve enflasyon
S P Küresel Market Intelligence Başekonomisti Chris Williamson eylül en son PMI datalarına ait raporda Resesyonda bir imalat bölümü ve artan enflasyon baskılarının oluşturduğu nahoş kombinasyon Euro Bölgesi iktisadının görünümüne ait kaygıları artıracak diyor Williamson pandeminin başındaki katı karantina devri hariç tutulduğunda Euro Bölgesi üreticilerinin global finansal krizin en makus devrinden bu yana hiç bu türlü bir ölçekte talep ve üretim düşüşü kaydetmediğini aktarıyor
ALMANYA Yeni siparişlerdeki sert düşüş ve güç fiyatlarındaki sert yükselişler imalat dalındaki şartları daha da kötüleştirdi İmalat PMI 47 8 ile 27 ayın en düşüğünde Ağustosta endeks 49 1 seviyesindeydi Kuzey Akım 1 boru çizgisinin kapatılması sonrası üreticilerin önümüzdeki periyoda ait üretim beklentileri süratle düşüyor Hem talepteki düşüş hem de güç maliyetleri daralmanın itici güçleri
İNGİLTERE Eylülde imalat kesiminin yeni siparişlerinde 4 ve toplam üretiminde 3 aylık daralma kaydedildi İmalat PMI ağustostaki 47 3 seviyesinden 48 4 e yükselse de faaliyetler beklentinin altında kaldı Öncü PMI verisi 48 5 olarak açıklanmıştı Sterlindeki düşüşle kur daha rekabetçi hale geldiği halde ihracatta düşüş devam ediyor Fabrikalar hem İngiltere de hem de ülkenin ihracat pazarlarında pazar şartlarının zorlaştığını aktarıyor
İTALYA İmalat üretimi Nisan 2020 den bu yana en yüksek süratte düştü Yeni siparişlerde 5 aylık düşüş kaydedildi İmalat PMI eylülde hafif bir artışla 48 3 e yükselse de bölüm hala daralma bölgesinde
FRANSA İmalat dalında yalnızca global krizler devrinde görülen tıpta keskin bir bozulma yaşanıyor İmalat üretimi Mayıs 2020 den bu yana en keskin düşüşü kaydetti Eserlere olan talepte çok keskin bir düşüş var İmalat PMI 50 6 seviyesinden 28 ayın en düşük seviyesi olan 47 7 ye geriledi
İSPANYA Daralma sürüyor Üretici enflasyonu tekrar yükselişte ve talepteki bozulma imalat üretimini ve yeni siparişleri düşürüyor İmalat PMI 49 9 dan 49 seviyesine geriledi
HOLLANDA Genel iş şartları eylülde iki yıl sonra birinci sefer berbatlaştı İmalat PMI 49 a geriledi
POLONYA Bölüm 5 aydır daralıyor İmalat PMI ağustostaki 40 9 seviyesinden eylülde 43 seviyesine yükselse de Avrupa genelinde en sert daralmalardan biri kaydediliyor
RUSYA İmalat PMI 52 ile Mart 2019 dan bu yana en yüksek seviyeye yükseldi
ASEAN imalat PMI 11 ayın zirvesinde
Hindistan da İmalat enflasyonu 23 ayın en düşük seviyesine geriledi üretim çok güçlü büyüdü Tayland imalat bölümü anket tarihinin en güçlü büyümesini kaydetti Endonezya da imalat kesiminde iş şartları güzelleşmeye devam ediyor Vietnam da bölümün büyümesi eylülde de devam etti Filipinler de imalat üretimi artışta ve yeni siparişler büyümeye döndü Japonya da yeni imalat siparişlerinde eylülde iki yılın en keskin düşüşü görüldü Malezya da yeni siparişler altı aydır birinci defa yavaşladı
Credit Suisse itimat tazelemeye çalışıyor
Avrupa da sistemik risk telaşlarının lisana getirilmesine yol açan İsviçre merkezli yatırım bankası Credit Suisse in yöneticileri Financial Times da yer alan habere nazaran haftasonu boyunca büyük müşterilerine kontrat tarafl arına ve yatırımcılara likidite ve sermaye durumlarına dair inanç vermeye çalıştı Yılbaşında 9 İsviçre Frangı’nın üzerinde olan bankanın payları pazartesi açılış sonrası düşüşünü sürdürdü ve 3 52 franka kadar geriledi Bankanın risk primi olarak görülen 5 yıllık ve 14 yıllık CDS leri ABD de Lehman Brothers ın çöktüğü devirdeki seviyelerine yaklaşmış durumda
Truss geri adım attı sterlin yükselişte
İngiltere Başbakanı Liz Truss misyona geldikten sonra aldığı birinci değerli ekonomik kararında geri adım attı İngiltere hükümeti Merkez Bankası nın BoE sıkılaştığı bir devirde gelir piramidinin üst kesitlerine büyük takviyeler sağlayacak dev vergi indirimi paketinde sterlinde yaşanan sert düşüşler ve IMF üzere kurumlardan gelen ikazların akabinde U dönüşü yaptı Dolar karşısında tarihi taban 1 0356 düzeyine kadar gerileyen sterlin Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng in pazartesi yaptığı U dönüşü açıklamasıyla tekrar 1 1281 seviyesine kadar çıktı ve TSİ 16 08 de 1 1220 seviyesinden süreç gördü