Mehmet KAYA/ANKARA
■ “Reel dalla ortamıza kimse giremez” diyen TCMB Lideri Kavcıoğlu, verilen dayanakların kurlar ve enflasyonda istikrarsızlık oluşturmayacak biçimde kullanılmasında kararlı olduklarını söyledi. İSO toplantısındaki tartışmaya mevzu olan kelamlarına de açıklık getiren Kavcıoğlu, “Benim stokçulukla ilgili bir ima ya da suçlamam olmadı” dedi.
■ KOBİ’ler için işletme sermayesi muhtaçlığının kritik boyuta ulaştığını söyleyen TOBB Lideri Hisarcıklıoğlu, siyaset faizinin yüzde 14 olduğunu fakat ticari kredilerin yüzde 30-50 aralığında verildiğini vurguladı. Hisarcıklıoğlu, yüksek enflasyon ve maliyet artışları nedeniyle kredi muhtaçlığının arttığını belirtti.
Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu, İSO’daki toplantının akabinde bir kere daha gerçek dal temsilcilerinin karşısına çıktı. Kavcıoğlu, TOBB Bölüm Meclislerinin müşterek toplantısının açılışında, bilhassa reeskont kredilerine erişime yönelik tenkitleri, artış oranlarını vererek yanıtladı. İstanbul Sanayi Odası’ndaki toplantıda tartışmaya husus olan kelamlarına de açıklık getiren Kavcıoğlu, “Benim stokçulukla ilgili bir ima ya da suçlamam olmadı. O gün konuşmamda düşük faizle TL kredisi alıp döviz alanları kastettim. Sanayiciyi katiyetle stokçulukla suçlamadım. 30 küsur yıldır bankacıyım stokçuluğun ne olduğunu uygun bilirim. Stokçu lafı istismar ediliyor” dedi.
TOBB Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu ise bankaların kredi açmaktan kaçındığını hatırlatarak, bilhassa KOBİ’ler için işletme sermayesinin kritik ehemmiyete geldiğini vurguladı. Hisarcıklıoğlu, makro ihtiyati siyasetlerin da gerçek bölüme muhtemel tesirleri göz önünde bulundurularak tasarlanmasını talep etti.
Soru karşılık kısmında ise TOBB Lideri ve dal temsilcileri, imalatçının ve iş insanlarının stokçulukla ilgisi olamayacağını söyleyerek, reeskont kredilerinin kullanılamamasının ihracatı zora soktuğunu vurguladı. Lider Kavcıoğlu da, 1 dolar ihracatı bile engelleyen bir uygulama varsa çabucak değiştireceklerini tabir itti.
Kavcıoğlu’ndan itidal çağrısı
Merkez Bankası Lideri Kavcıoğlu, son devir tartışmalara hem konuşmasında, hem de basına kapalı kısımda açıklık getirdi. Konuşmasının genelinde, bankacılık, gerçek kesim ve Merkez Bankası’nın ekonomik durumuna değinen ve gelişmeleri olumlu olarak yorumlayan Kavcıoğlu, “Bankacılık kesimimiz güçlü, gerçek dalımız güçlü, hamdolsun Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası çok güçlüdür. Dünyadaki bu kadar olumsuz gelişmelere ve bölgemizdeki meselelere karşın rezervlerimiz 2020 ve 2021 birebir devrinin üzerindedir. Hasebiyle bu hoş havayı istismar edecek her türlü teşebbüsü daima birlikte engellemeliyiz” diye konuştu. Kavcıoğlu, açılış konuşmasının akabinde soru yanıt kısmında iş adamlarına hitaben, geçmişte bankacılık yaptığını hatırlatarak, “Ben 30 yılı aşkın bir bankacı olarak gerçek bölümle iç içe, gerçek kesime hizmet ettim. Bu sebeple gerçek kesimle ortamıza hiç kimse giremez” diye konuştu. Kavcıoğlu “Çevrimsel tesirlerden arındırıldığında, Türkiye iktisadı, bu tahlilin yapılmaya başlandığı 2004 yılından bu yana birinci kez ve üst üste iki çeyrek boyunca cari fazla vermiştir. Bu yeni istikrar, global güç ve emtia fiyatları olağanlaşma eğilimine girdiğinde ekonomimizin cari fazla verme kapasitesine ulaşmasına, kısa vadeli finansman gereksiniminin asgariye inmesine ve ihracata dayalı büyümeye işaret etmektedir” dedi. Kavcıoğlu, kapasite kullanım oranlarının yüksekliği, ihracatın eser ve ülke olarak çeşitlenmesi, net ihracatın büyümeye katkısı ve bilhassa makine teçhizat yatırımlarının salgın sonrası periyotta daima yükselmesinin üretim kapasitesinin artması ve istikrarlı bir büyümeye işaret ettiğini savundu.
Firmalara “kararlıyız” mesajı
Şahap Kavcıoğlu, aldıkları kararın, kredilerin cari fazlaya dayanak olacak halde tasarlandığını belirttiği konuşmasında, “Hem kaynakların gerçek bölümümüzle tabana yaygın formda buluşturulmasında hem de kelam konusu kaynakların döviz kurları ve enflasyonda istikrarsızlık oluşturmayacak ve cari istikrar amacımıza katkı verecek halde kullanılmasının sağlanmasında son derece kararlıyız” tabirine yer verdi.
Reeskont kredileri 11,9 milyar dolara ulaştı
Reel kesime yönelik kredilerdeki gelişmelere detaylı olarak yer veren Şahap Kavcıoğlu, bu çerçevede Aralık 2021-Mayıs 2022 devrinde 154 milyarı yatırım olmak üzere TL ticari kredilerde 618 milyar liralık artış olduğunu kaydetti. Ticari krediler içinde yatırım ve ihracat kredilerinin yüzde 28 ile son 20 yılın en yüksek seviyesine eriştiğini belirten Kavcıoğlu, firma kredilerinin yılın birinci yarısında bir evvelki yıla nazaran 11 kat, KOBİ’lere verilen kredilerin de 14 kat arttığını söyledi. Reeskont kredilerine yönelik olarak, kendi başkanlığında toplam limiti 20 milyar dolardan 30 milyar dolara çıkardığını hatırlatan Kavcıoğlu, “Size ve bize hepimize düşen vazife bu kredinin gayeli olarak en sağlıklı bir halde gerçek yerlere yanlışsız firmalara ulaşmasıdır. Bizim gayretimiz budur. Bunda da kısmen başarılı olduk” dedi. Yılın birinci yedi ayında bir evvelki yıl tıpkı periyoda nazaran reeskont kredisi kullanan firma sayısının 2363’ten 4821’e çıktığını, meblağın da 11,04 milyar dolardan 11,95 milyar dolara ulaştığını belirten Kavcıoğlu, reeskont kredileri içinde KOBİlerin hissesinin tıpkı periyoda nazaran yüzde 6’dan yüzde 20’ye çıktığını söyledi. TL cinsi reeskont kullanımında da KOBİ’lerin hissesinin yüzde 50’ye ulaştığını bildirdi.
Hisarcıklıoğlu: Ticari kredi faizleri yüzde 30-50 arasında
TOBB Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu da konuşmasında finansmana erişimin zorlaştığını ve bilhassa KOBİ’ler için kritik ehemmiyete eriştiğini vurguladı. Hisarcıklıoğlu, mevcut global gelişmelerin aşağı istikametli risk oluşturduğunu hatırlatarak, “Bu şiddetli periyotta; firmalarımızın uygun şartlarla finansmana erişiminin sağlanması, ülkemiz iktisadı için kritik kıymettedir. Son devirde, finansmana ulaşım zorlaşmış, her vilayet ve ilçemizdeki firmalarımızdan bu istikamette gelen şikâyetler artmıştır” dedi. Bankaların kredi kullandırmaktan kaçındığını, yüzde 14 Merkez Bankası siyaset faizi, yüzde 20 mevduat faizine karşın yüzde 30-50 aralığında faizle ticari kredi verildiğini belirtti. Hisarcıklıoğlu, “Yaşanan yüksek enflasyon ve maliyet artışları nedeniyle; yatırım ve işletme sermayesi için kredi gereksinimi, geçmiş devirlere nazaran artmıştır. İşletme sermayesi kredileri, bilhassa KOBİ’lerin faaliyetlerini sürdürebilmesi için kritik hale gelmiştir” dedi. Rifat Hisarcıklıoğlu, tedbirler konusunda da dikkat talep ettiklerini vurgulayarak, “Artan işletme sermayesi gereksinimi da dikkate alınarak, alınan önlemlerin yan tesirleri konusunda hassas olunması; bankacılık sisteminin de krediye erişimi kolaylaştırması gerekmektedir. Bankalarımızdan da, fonlama maliyetlerini de dikkate alarak, gerçek dalımıza uygun şartlarla kredi sağlamaları ve yapan hareket etmeleri beklenmektedir” diye konuştu.