Emre ERGÜL
Başını Suudi Arabistan’ın çektiği OPEC+ üyesi Arap ülkelerinden bir kısmı, “gönüllü” olarak günlük petrol üretimlerini mayıs ayı itibariyle azaltma kararı aldı; petrol fiyatları haftaya uçuşa geçerek başladı.
Gruba üye ülkeler açıklamayı pazar gecesi yaptı, Brent petrol pazartesi gününe yüzde 5 artışla giriş yaptı, varil fiyatı 85 dolara ulaştı. Birinci açıklamayı Riyad yaptı: “OPEC+ ülkeleriyle uyum halinde günlük petrol üretimini mayıs ayından yıl sonuna kadar 500 bin varil azaltma kararı alındı.
Gönüllü olarak yapılacak bu kesinti, Kasım 2022’de alınan kesinti kararına ektir.” Rusya da daha evvel petrol üretiminde günlük 500 bin varil kesinti yapacağını açıklamıştı.
Alınan bu kararlarla birlikte, OPEC+ ülkeleri mayıs prestijiyle günlük 1 milyon varili aşkın kesintiye gitmiş olacak. OPEC+ ülkeleri, 5 Ekim 2022’deki toplantıda, günlük petrol üretimini Kasım 2022’den itibaren günlük 2 milyon varil azaltma kararı almıştı. OPEC+ üyesi ülkeler, duyuruyu dün yapılan OPEC Piyasa Gözleme Komitesi toplantısından evvel, pazar gecesi, yaptı.
Enerji analistlerine nazaran, bu “bilinmeyen bir durum.” Zira “toplantı öncesi istekli kısıntı yapıyoruz demek, fiyatların zıplayacağını bilerek açıklama yapmak, herkesi şok etti.” Akdeniz Ülkeleri Güç Şirketleri Birliği Petrol ve Gaz Yöneticisi Sohbet Karbuz, bu operasyonun gerisinde Rusya ve Suudi Arabistan olduğunu söylüyor.
“Bilerek yaptılar” diyen Karbuz ekliyor: “Petrol fiyatı 85 dolarlardan 80 dolarlara inmişti. 15 aylık bir tabandan bahsediyoruz. OPEC’in ana toplantısı da haziran ayında olacak. Bu toplantıdan evvel düşüşü engellemek için bir operasyon olabilir. Diğer nedenler de olabilir. Hepsini düşünüp bir tek atış yapalım demiş olabilirler.” Karbuz’a nazaran, OPEC+ üyeleri 4’ü piyasa, 1’i de siyasi içerikli 5 bildiri verdi. İşte o bildiriler:
1-Grup üyesi ülkeler, bu yılın ikinci yarısında petrol üretimleri talebin üzerinde kalmasın diye şimdiden bir ön almış oldular.
2-Spekülatörlerin short’larına karşılık verdiler. “Daha fazla short yaparsanız, sizi ağlatırız” bildirisi gönderdiler.
3-Asıl maksat fiyatların artması değil, düşmesini engellemekti.
4-İsmi konulmadan “Bizim taban fiyatımız bu” demek için yaptılar.
Piyasaya bir nevi “70 dolarlar olmaz, daha yüksek bir fiyatı taban olarak vermemiz gerekiyor” mesajı…80’li dolarları hedefliyorlar.
5-Siyasi bildiri da şu: Suudi Arabistan’la ABD ortasındaki bağlantıların bozuk olduğu biliniyordu. Lakin bu duyuru, Suudi Arabistan ile Rusya ikilisinin bloklaşmaya gittiğinin resmi bir hareketi oldu. İlla ki Çin’le de görüşülmüştür.
Anglosakson merkezli Batı bloğuyla Rusya’nın çabasının yaygınlaştığını ve jeopolitik açıdan bunun petrol piyasasına yansıdığını belirten Karbuz, “Rusya ve Çin’i gaye alan bir ekonomik savaş vardı. Bu duyuru da karşı olarak güney bloğunun toplu bir haykırışıdır” dedi.
Enerji analisti, iki nedenden dolayı hakikaten kesinti olacağına inanmıyor: “İlki şu: Bir sefer bu kesinti kararı mayıs için alındı. Bugün olan şey, piyasanın kesintiyi fiyatlandırması. Bu kısa vadeli fiyatlara yansıyacaktır. İkinci neden de, aslında mevcut kotalarında üretimi sağlayamıyorlar. O yüzden de kesinti yapamazlar. Bu kısa müddetli fiyat artışı için bir tehdit yalnızca.”
Bağdat, IKYB ile petrol ihracatı konusunda anlaştı
Irak Kürt Bölgesel İdaresi (IKBY) ve Irak hükümeti Türkiye’ye yapılan petrol ihracatını bu hafta tekrar başlatmak için mutabakata vardı. IKBY Sözcüsü, Irak hükümeti ve IKBY’nin kuzeye petrol ihracatını bu hafta yine başlatmak için mutabakata vardığını söyledi. Sözcü, Bağdat’ın boru sınırı akışlarının tekrar başlatılmasını talep etmek için Türkiye’ye bildirimde bulunacağını söyledi.
IKBY’nin dış medya işleri lideri Lawk Ghafuri, Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda şunları söyledi: “Bölgesel Kürt Hükümeti ile federal hükümet ortasında yapılan birkaç görüşmenin akabinde, bu hafta Ceyhan üzerinden petrol ihracatının yine başlatılması konusunda bir ön muahedeye varıldı. Bu mutabakat, petrol ve gaz yasa tasarısı Irak Parlamentosu tarafından onaylanana kadar yürürlükte kalacak.”
Çok değerli bir hareket
BBC Televizyonu Ortadoğu Temsilcisi Sameer Hashmi:
Bu sürpriz açıklama, birçok açıdan ehemmiyet taşıyor. Son aylarda yaşanan fiyat dalgalanmalarına karşın, bilhassa yıl sonuna yanlışsız, global petrol talebinin arzı geride bırakacağına dair tasalar vardı.
Pazar günkü duyuruyu takiben petrol fiyatlarındaki artış potansiyel olarak enflasyon üzerinde daha fazla baskı oluşturabilir – hayat pahalılığı krizini kötüleştirebilir ve sakinlik riskini artırabilir. Farklı olan, bu duyurunun Opec+ toplantısından bir gün evvel yapılmış olması…
Üyelerden, tıpkı üretim siyasetine bağlı kalacaklarına dair işaretler vardı, yani yeni kesintiler olmayacaktı, bu yüzden bu büyük bir sürpriz oldu. Kümenin daha fazla üyelerinin istekli olarak kesintiler yapacağına dair ihtimal var. Hatta stokları daha da sıkabilirler…
Gelişme, muhtemelen ABD ile Suudi Arabistan liderliğindeki Opec+ ortasındaki bağları daha da gerecek. Beyaz Saray, fiyatları düşürmek ve Rusya’nın mali durumunu denetim etmek için kümeye arzı artırma daveti yapmıştı. Lakin pazar günkü duyuru, petrol üreten ülkeler ile Rusya ortasındaki yakın işbirliğinin de altını çiziyor.