Bugün kullandığımız bilgisayar teknolojilerinin temelini oluşturan kodlar birler ve sıfırlardan oluşur Sayılar ve matematik binlerce Escort bayan yıl evvel keşfedilmişken bugünün vazgeçilmezi olan sıfırın ortaya çıkması yüzyıllar sonra gerçekleşmiştir Bugün sıfırın bir doğal sayı olduğunu kabul ediyoruz ve onu hiçliği tabir eden bir kavram olarak kullanıyoruz Ortaya Bayan escort çıkış öyküsü ise bir epey sıra dışı ayrıntılar barındırıyor
Bugün alıştığımız için sayısal bedeli olmayan bir sayı basamağına sıfır yazıyoruz ve hepimiz anlıyoruz ki orada bir boşluk var Fakat günümüzden Escort yüzlerce yıl evvel boşluğu söz etmek için farklı biçimler kullanılıyordu Bu boşluğu doldurmak için pek çok farklı medeniyet pek çok farklı usul izledi Kesin sonuca ulaşan ise Araplar oldu Hatta bu nedenle kilise tarafından bir devir yasaklandı Sıfır nasıl ortaya çıktı kim buldu gelin tarihin tozlu sayfalarında bu soruların karşılıklarını arayalım
Sıfırı kim buldu Her şeyi başlatan Sümerlerdir
Milattan evvel 4 bin ile 2 bin yılları ortasında Mezopotamya da yaşamış olan Sümerler tarihin bilinen en eski uyarlıklarındandır ve pek çok birincide imzaları vardır Dünyadaki birinci sayma sistemini de Sümerler bulmuştur Sonrasında gelen Babiller de bu sistemi almış ve farklı semboller ekleyerek kullanmaya devam etmişlerdir
Sümerler tarafından bulunan sayı sistemi Babillerden sonra Akadlara geçmiştir Robert Kaplan tarafından kaleme alınan The Nothing That Is A Natural History of Zero isimli kitaba nazaran bu sistemde sayısal kıymeti olmayan yerler boş bırakılıyordu Sonrasında ise baş karıştırıcı olan bu durumu çözmek için çift açılı gibisi çizgiler kullanılmaya başladı
Mezopotamya da bunlar yaşanırken binlerce kilometre uzaklıktaki Amerika kıtasında milattan sonra 350 li yıllarda Mayalar da benzeri bir sıfır kullanmaya başladılar İcat ettikleri takvim sisteminde yer tutucu olarak sıfır gibisi bir işaret kullanıyorlardı Robert Kaplan a nazaran bu bir sıfır olmasa bile sıfıra en yakın işaretti
Sıfır nasıl ortaya çıktı Hintliler hem bir sayı hem de bir kavram olarak sıfırı kullandılar
- Brahmagupta
Kesin olmamakla birlikte Sümerlerin sayı sisteminin Babiller üzerinden Hindistan a geçtiği iddia ediliyor Aslında Hintlilerin sıfırı bulmak için bu türlü bir sayı sistemine gereksinimleri yoktu Zira kültürlerinde esasen sıfır vardı Milattan sonra 458 yılına ilişkin Hint yazıtlarında bugün Sanskritçe sıfır manasına gelen śūnya sözü boş manasında kullanılıyordu Budizme ilişkin bir kavram olan Śūnyata ise zihni boşaltmak manasında bugün bile kullanılıyor
Hint ideolojisi ile matematik ortasında bir irtibat olduğunu düşünen uzmanlar milattan sonra 628 yılında yaşamış Hint astronom ve matematikçi Brahmagupta nın sıfır gibisi bir işaret ve kavram geliştirdiğini kestirim ediyorlar
Hindistan’ın Gwalior kentinde bulunan bir tapınaktaki duvar yazısı 9 yüzyıla tarihleniyor ve burada tarihteki birinci sıfırın kullanıldığı düşünülüyordu Ta ki 1881 yılında bulunan bir Bakhshali el yazmasına kadar Sıfır kullanılan bu el yazması üzerinde yapılan karbon testleri 3 ya da 4 yüzyılı işaret ediyor Yani sıfır aslında düşündüğümüzden çok daha eski bir vakitte ortaya çıkmıştır
Gerçek manada birinci sıfır Harezmi tarafından geliştirildi
- Harezmi
Sümerlerden aldıklarını sayı sistemini kendi kültürel yapıları üzerinden geliştiren ve sıfır kavramını ortaya çıkaran Hintliler bu bilgilerini yıllar içerisinde komşuları Çin ve Arap halklarıyla paylaşmaya başladılar Tahminlere nazaran 773 yılında sıfır kavramı Bağdat a ulaştı ve Arap sayı sisteminin bir modülü haline geldi
780 850 yılları ortasında yaşamış ve matematik coğrafya gökbilim algoritma üzere mevzular üzerinde çalışmış olan Harezmi bugün bildiğimiz manadaki sıfırı geliştiren kişidir Harezmi yaptığı matematik ve algoritma hesaplamalarında boşluklara küçük bir daire çizer ve bunlara sifr sıkıntısı Hem hal hem de sayısal manadaki birinci gerçek sıfır bu küçük daireler olarak kabul edilir
Avrupalılar sıfırın şeytan geldiğini düşünerek korktular
- Fibonacci
İspanya nın Endülüs kentinin Müslüman Araplar tarafından fethedilmesi sonrası iki halk ortasında kültür alışverişi başladı Bu alışveriş sırasında Avrupa sıfır ile tanıştı İtalyan matematikçi Fibonacci Araplardan öğrendiği sıfırı daha da geliştirdi ve ticari hesaplarda kullanılacak denklemler oluşturdu
Bu devirde Avrupa kilise baskısı altında karanlık bir çağ yaşıyordu Kiliseye nazaran var olan her şey yaradandan yokluk ise şeytandandı Yani yokluğu söz eden sıfır da şeytandandı ve bu nedenle kullanılması yasaklanmıştı Esasen Müslüman Araplardan geldiği için kuşkuyla bakıldığı için sıfır uzun bir mühlet resmen yasaktı
Elbette her şeye yasak koyabilirsiniz lakin ticaret kesinlikle bir tahlil bulur Ticari hesaplamalar için sıfır o kadar büyük bir kolaylık sağlıyordu ki resmen yasak olmasına karşın Avrupalı tüccarlar zımnî saklı de olsa sıfır kullanmaya devam ettiler 17 yüzyılda artık sıfır yaygın olarak kullanılır hale gelmişti Rene Descartes Kartezyen koordinat sisteminde ve Sir Isaac Newton kendi çalışmalarında sıfırı kullanıyordu
Sıfır ne işe yarıyor
- Stephen Hawking
Sıfırı bir doğal sayı olarak kullanıyoruz fakat hala bugün bile kimi matematikçiler boşluğun bir sayı olmadığını ve bu nedenle sıfır diye bir sayının olmaması gerektiğini savunuyorlar Konudan biraz uzaklaşıp düşündüğümüz vakit hiçliğin bir kavramla söz ediliyor olmasını enteresan bulabilirsiniz ancak iş pratiğe gelince sıfırın ne kadar değerli olduğu ortaya çıkıyor
ZerOrigIndia Foundation lideri Peter Gobets e nazaran boşluk kavramı çağdaş fiziğin merkezinde yer alıyor ve Stephen Hawking üzere pek çok bilim insanına nazaran cihan sıfır toplamlı bir oyun olarak görülüyor
Bugün baktığımız vakit çağdaş manada bildiğimiz matematik fizik mühendislik finans ve iktisat sistemlerinin neredeyse tamamı sıfır Avrupa da yaygınlaştıktan sonra ortaya çıkmıştır Söylemeye bile gerek yok lakin şu an bu yazıyı okuduğunuz aygıt bile birler ve sıfırlar kullanılarak oluşturulan makine kodlarının komutları sayesinde çalışıyor
Bugün bir doğal sayı olarak kabul ettiğimiz ve hiçliği söz eden bir kavram olan sıfır nasıl ortaya çıktı sıfırı kim buldu gibi merak edilen soruları yanıtlayarak sıfırın değişik kıssasından bahsettik Bahis hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz