Şebnem TURHAN
Finansal istikrar adımları çerçevesinde Merkez Bankası’nın bankaların yabancı para mevduatları karşılığında devlet tahvili tutma zorunluluğunun detayları aşikâr oldu. Merkez Bankası’nın bankalara gönderdiği yazıya nazaran yabancı para mevduat karşılığında vadesine en az 4 yıl kalan ve en az 5 yıl vadeli olan sabit faizli devlet tahvilleri ile kira sertifikaları tesis edilecek menkul değer olarak kabul edilecek.
Bankacılık kaynakları Hazine’nin borçlanma maliyetini düşürmeye ve uzun vadeli faizi indirmeye yönelik atılan bu adımla bankaların mecburî olarak uzun vadeli sabit faizli tahvile yönlendirilmesinin yapay olarak faizleri indireceğini vurguladı. Merkez Bankası’nın açıklaması sonrası da 10 yıllık gösterge tahvil faizi neredeyse 300 baz puan gerileyerek yüzde 18,78’e indi. Kaynaklar 10 yıllık gösterge tahvil faizinde hedeflenenin yüzde 20’nin altı olduğunu belirtti.
Merkez Bankası geçen hafta perşembe günü dolar/TL’nin 18’e gerçek hareketinin hızlanması ve 5 yıllık iflas risk primi CDS’in artması üzerine başta Hazine ve Maliye Bakanlığı olmak üzere Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) attığı liralaşma, finansal istikrar sağlama adımları çerçevesinde bankalara yabancı para mevduata karşılık olarak TL cinsi sabit faizli menkul değer tutmaları zaruriliği getirmişti.
Ayrıca Merkez Bankası birinci defa yabancı para dönüşümünde de muhakkak kriterlerin sağlanamaması durumunda ek menkul değer tutulması kararı almıştı. Ay sonuna yanlışsız bankalar döviz mevduat için yüzde 3 ile yüzde 10 ortasında TL cinsi sabit faizli tahvil tutmak zorunda kalacak. Kaynaklar bu adımların Hazine’nin daha rahat, düşük maliyetli ve uzun vadeli borçlanması için atıldığını lisana getirmişti.
Merkez Bankası’nın bugün bankalara gönderdiği yazı da tutmaları zarurî menkul değerlerin vadesine en az 4 yıl kalan ve en az 5 yıl vadeli olması gerektiğini ortaya koydu. Merkez Bankası ayrıyeten gönderdiği yazıda vadeye kalan müddete nazaran katsayı belirleyerek uzun vadeli değerlerin tesis edilmesini teşvik edeceğini belirtti. Bu durum geçen yıl sonundan bu yana tüketici enflasyonuna (TÜFE) endeksli tahvil ihalelerine harika ilgi gösteren ve bunları almayı tercih eden bankaların sabit faizli devlet tahvillerine olan talebini artıracak.
Üç günde 700 baz puan düştü
Devlet tahvillerine olan talebin artmasına, hasebiyle borçlanma maliyetlerinin düşmesine yol açacağı düşünülen kararın birinci tesiri 10 yıllık gösterge tahvil fiyatlarında yüzde 20’nin altına sert düşüşle görüldü. Kararın açıklandığı günden bu yana ise 10 yıllık gösterge tahvil faizindeki gerileme 700 baz puana yaklaştı. Bugünkü düşüş ise 279 baz puan oldu. 9 Haziran’da kararlar açıklanmadan evvel 10 yıllık gösterge tahvil faizi son süreçlerde yüzde 25,72 düzeyindeydi.
Bankacılık kaynakları bu adımların bankaları TÜFE endeksli tahvil faizlerinden uzaklaştırmayı ve talebi sabit faizli devlet tahvillerine kaydırmayı hedeflediğini belirterek enflasyon riskinin de bu nedenle bankalar tarafından üstleneceğine dikkat çekti. Tüketici enflasyonu yüzde 80’e yaklaşırken tahvil faizinin ise yüzde 20’nin altına düşürülmesini ‘yapay faiz düşüşü’ olarak yorumlayan bankacılık kaynakları bankaların talebinin faiz düşüyor beklentisinden değil ‘zorlanmaları’ndan kaynaklandığına dikkat çekti.
