Selenay YAĞCI
Türkiye de girişimcilik ekosisteminde bu yılın birinci yarısında tohum yatırımların toplam yatırımların içindeki Sefaköy Escort hissesi arttı Türkiye de ve küresel piyasalarda yaşanan enfl asyonist ortam ve nakdî sıkılaşma teşebbüs yatırımlarını da etkiledi Teşebbüsçüler bu yıl tohum etabında daha kolay yatırım bulurken erken ve ileri Sefaköy Escort Bayan kademedeki yatırımlar tıkandı Yatırımların yaklaşık yüzde 89 u tohum basamağında gerçekleşirken yapılan mutabakatların 96 sı birinci defa yatırım alan teşebbüslerden oluştu Startup watch bilgilerine nazaran tohum yatırımlar yılın birinci yarısında Escort Sefaköy ölçü açısından rekor kırdı Bu yılın birinci yarısında 124 teşebbüse 168 milyon dolarlık tohum yatırım yapıldı Geçen yılın birebir periyodunda 139 teşebbüse 59 milyon dolar 2020 birebir periyotta 67 milyon dolar 2019 birebir devirde ise 35 milyon dolar tohum yatırım yapılmıştı Teşebbüslere yapılan toplam yatırımların ise geçen yılla tıpkı düzeyde yani 1 5 milyar dolarla bu yılı kapatacağı kestirim ediliyor
Dünyada da benzeri bir durum yaşandığını vurgulayan dal temsilcileri bu yıl yatırımcıların daha küçük dengeli yatırımlara yöneldiğini söyledi Öte yandan globalde toplam yatırım ölçüsü 2022 nin birinci yarısında 258 milyar dolar olarak geçen yılın birinci yarısına nazaran yüzde 20 daha düşük gerçekleşti
Yavaş kalırsanız ölürsünüz
Startup watch Kurucusu Serkan Ünsal Türkiye de tohum kademede yani eserini çıkmış ve birkaç fatura kesmeye başlamış yatırımcının epeyce fazla olduğunu bu sebeple ilerleyen basamakta daha çok teşebbüsün yatırım aldığını kaydetti Küresel pazarı birinci günden düşünmeyen teşebbüslerin her vakit zorlanacağını söz eden Ünsal O nedenle teşebbüslerin önce bir Türkiye yi halledelim fikrinden çıkması gerekiyor Zira pazarda eseriniz oturana kadar yıllar geçebilir Startup büsbütün sürat ile özdeşleşmiş bir husus Yavaş kalırsanız ölürsünüz yahut startup olmaktan çıkarsınız dedi
Girişim değerlemelerinde yaşanan şişirmenin olağana döndüğüne dikkat çeken Ünsal Bazı alanlarda özel sermaye ve özgür fonların çok ilgisi nedeniyle teşebbüs değerlemelerinde şişme vardı o şişme iniyor diye düşünüyorum Yani bu fonlar yapay bir para bolluğu yarattılar artık ise o bolluk bitti Türkiye de yatırımlar büyük yatırım tipleri ile olması gereken düzeylere geliyor Yani artık teşebbüslerimizin tohum basamakta bile 10 milyon dolar ve üzeri yatırım alması gerekiyor Bunu ikinci yarı yılda başarabilecek üç dört teşebbüs daha olacak Tahminen 1 5 milyar dolar ile yılı kapatırız dedi
Türkiye nin mevcut siyasi iklimi CDS skorları ve girişimcilerin görece zayıf kapasitelerinin büyük fonları harekete geçirmeye yetmediğini kaydeden Teşebbüs Savaşçısı Kurucu Berke Sarpaş Kimse büyük paraları riske edebilecek kapasitede teşebbüsçü bulamıyor Bu yılın birinci yarısında birinci sefer yatırım alan teşebbüsçüler öne geçmiş durumda zira maalesef öncesinde almış olanların elde ettiği performans pek göz kamaştırıcı değil Bu nedenle yatırımcılar paralarını yeni adaylarda denemeye devam ediyor VC fonları büyük balıkları kovalarlar ve o balıklar da Türkiye deki sularda yok dedi
Daha yüksek fonlara gereksinim var
Angel Eff ect İdare Heyeti Lideri Gökhan Akar da şunları söyledi Tohum yatırımlarda şirket değerlemeleri ve hedefl enen yatırım fiyatları daha düşük olduğu için potansiyeli de yüksek oluyor İleri basamakta daha yüksek fon fiyatına muhtaçlık var Türkiye de bunu karşılayacak bir sermaye derinliği maalesef şimdi yok Bu nedenle seri A ve B yatırımları yurtdışına yönlenmek zorunda kalıyor Devam yatırımları özelinde bakıldığında girişimcilerin fon bulmakta zorlandığını söyleyen Akar Bu da teşebbüsleri büyüme seyahatinde zorluyor Pandemi sonrasında ilginin azaldığını düşünmüyorum fakat küresel piyasalarda yaşanan enfl asyonist ortam ve nakdî sıkılaşma sonucunda tüm dünyada yatırımlarda azalma olduğu bir gerçek dedi
Güvenli liman arıyorlar
Dünya genelinde enfl asyon ve faiz oranlarının yükselmesiyle global iktisatların baskı altında olduğunu hatırlatan hiVC ve hi Boost CEO su Bora Şahinoğlu Böylesi bir ortamda para yatırım için inançlı liman arayışında Yaşanan nakdî daralmayla birlikte yatırımcılar daha küçük dengeli yatırımlara yöneliyor Bu noktada tohum yatırımlar birinci olmanın avantajını yaratıyor Böylelikle düşük değerlemeyle girilip birinci cinste önemli bir değerleme artışına imkân veriyor diye konuştu
Piyasada yaşanan bolluktan ötürü teşebbüslerin kendisinin epey değerli ve buna bağlı olarak da değerlemelerinin son derece yüksek olduğunu vurgulayan Şahinoğlu Son devirde mali daralma olunca işler bilakis döndü Bugün yatırımcı sermaye ve para değerli hale geldi Teşebbüsçüler bunu geç algıladılar ve hala da algılamakta zorluk çekiyorlar Hala eski değerlemelerden yatırım bulmaya çalışıyor Fakat mevcut durumda girişimcilerin daha mütevazi daha gerçekçi olmaları gereken bir devirdeyiz Süreci algılayan teşebbüsçüler yatırım bulmakta zorluk çekmezler dedi
Tohum tanıtımı Türkiye de farklı
Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü His Eren Türkiye de ve ABD tohum yatırımı tariflerinin farklı olduğuna dikkat çekerek Türkiye de tohum kademesi daha çok olgunluk olarak pazara çok yakın bir pozisyonda şirketleşme etabı olarak söz edilirken ABD de tohum evresi daha çok fikir ve erken prototip manasında görülüyor Tohum etabında çok fazla teşebbüs olduğu tohum yatırımı için çok büyük kaynak gerekmediği ve tohum evresi daha geniş bir alanı kapsayan şemsiye kavram olduğu için süreç sayısı fazla oluyor dedi Ekosistemde çoklukla devam yatırımlara mevcut yatırımcıların dayanak olduğunu kaydeden Eren Yatırımcılar süratli büyüyen teşebbüslere yatırım yaparlar bu yüzden birinci defa yatırım alanların değil süratli büyüyen teşebbüslerin talihi daha yüksek Türkiye de Seri B ve sonrası için çok fazla yatırım fonu yok Bu münasebet ile yatırım bulmakta zorlanıyor Avrupa ve ABD de faiz artırımı ile birlikte teşebbüs sermayesi firmalarına fon sağlayan büyük finans kuruluşlarının yatırım iştahı düştü diye konuştu
Erken evre yatırım alıyor
ScaleX Ventures Kurucu Ortağı Dilek Dayınlarlı da Tohum yatırım ölçüsünün artmasındaki en büyük etkiyi teşebbüs sermayesi artışı ve bilhassa artık kendini kanıtlayan başarılı şirketlerin oluşmasına bağlayabiliriz Bununla birlikte dünyada da erken basamakta yapılan yatırımların arttığını görüyoruz Hatta son vakitlerde büyük özel sermaye fonlarının dahi erken evre yatırım çeşitlerine katıldığına tanıklık ediyoruz Bunun esas sebeplerinden biri erken basamak yatırım getirilerinin alternatif yatırım araçlarına nazaran daha yüksek olması yorumunu yaptı
Teknolojide değerlemeler 50 ila 90 düştü
Dayınlarlı kelamlarını şöyle sürdürdü Globalde pandemi sonrasında artan likiditenin net bir halde azalmaya başladığını görüyoruz Bununla irtibatlı olarak insanların beklentileri çok süratli değişiyor ve bu da piyasalara çok daha süratli yansıyor Olağan kurallar altında uzun periyot yatırımcılar olarak bu tesirlerin bir yıl sonrasında daha net görülebileceğini söylerdik fakat süratli büyüyen teknoloji şirketlerinin değerlemelerinin yüzde 50 ila 90 ortasında düştüğünü gözlemliyoruz SaaS şirketleri geçen yıl 35 kat kadar değerlemelere ulaşabiliyorken bu yıl değerlemeler 5 8 kat ortasında seyrediyor Lakin bu makroekonomik durumu değerlendirirken teşebbüslere olan ilginin tükendiğini söylemek yanlış olur Global ekonomik baskının artmasıyla birlikte yatırımcılar çok daha dikkatli davranıp seçici olmaya başladı
İleri etaplarda yapılan yatırımların ölçüleri değiştiği üzere haliyle yatırımcıların beklentileri de değiştiğini vurgulayan Dayınlarlı şöyle konuştu Global resesyon beklentisi de yatırımcıların büyük yatırım tiplerine katılmaları konusunda caydırıcı bir tesir oluşturuyor ve yatırımcılar hem metrikler açısından hem de kurucu grup açısından daha da seçici davranıyor Bu durum da haliyle ileri etaplarda yatırım bulmayı daha da zorlaştırıyor Teşebbüsçüler için bu mevzuda yapılması gereken tahminen de en değerli şeylerden biri erken etapta hakikat yatırımcılara gitmek Bu yatırımcılar sonraki yatırım cinslerinde networklerini yatırımcılara açarak ileri evrelerde hem Türkiye den hem küreselden başka yatırımcıları getirip portfolyo şirketlerine takviye oluyor