Çok eski devirlerden günümüze kadar gelen düz Dünya tezleri, günümüzde ispat olarak(!) sunulan farklı görüntülerle ya da görsellerle ayakta tutuluyor. Başta astronomi olmak üzere birçok bilim kolu bu fikrin yanlış olduğunu kanıtlamıştı. Hatta düz Dünya’yı kanıtlamak isteyenlerin yanlışlıkla Dünya’nın yuvarlak olduğunu kanıtladığını da gördük.
Bu fikri savunanların bir başka niyeti de Dünya’nın sabit duruyor olması ve öbür yıldızların onun etrafında dönüyor olması. Bu sebeple de şayet Dünya dönecek olsaydı binaların ve canlıların şu an olduğu üzere rahat hareket edemeyeceğini savunuyorlar. Artık gelin bu fikirlerin neden yanlış olduğunu açıklayalım.
Öncelikle Dünya saatte 600 bin kilometre üzere bir süratle dönmüyor (ışık suratı saatte yaklaşık 300 bin kilometre). Dünya’mızın kendi etrafında dönerken suratının en yüksek olduğu kısım ekvator:
- Tweet’i göremiyorsanız buraya tıklayın
Burada saatte 1670 kilometre üzere epeyce yüksek bir sürat görülüyor. Kutup noktalarına gerçek da bu sürat azalıyor. Yani siz bu yazıyı okurken saatte 1000 kilometreden süratli hareket eden bir kürenin üstünde duruyorsunuz. Güneş etrafında dönerken de saatte yaklaşık 107 bin kilomtre üzere bir sürat kelam konusu. Pekala neden bu devasa suratı hissetmiyoruz?
Yer çekimi, yer çekimi ve tekrar yer çekimi…
Siz, bilgisayarınız, masanız, konutunuz, etrafınızdaki binalar ve hatta hava da dahil olmak üzere her şey, yer çekimi sayesinde Dünya’ya bağlı diyebiliriz. Bunu daha uygun anlamak için şöyle bir örnek verelim. Kent içi metrolarda saatte 35 ile 80 kilometre arasında bir sürat görürüz. Bu araçlara bindiğinizde bu süratten etkilenmemenizin sebebi de sizin de araçla aynı anda o süratte hareket ediyor olmanızdır.
Araç birinci hareket ettiğinde suratı yükselir ama sizin suratınız sıfır olduğundan ufak bir sarsılma yaşarsınız. Ancak araç hızlandıkça siz de bu sürate ulaşır ve içinde durduğunuz sırada daha rahat edersiniz. Dünya için de durum bu halde. Yer çekimi, atmosferi ve bizleri Dünya’ya bağlar, bu sebeple de onunla birebir anda biz de hareket ederiz. Yalnızca metrodan farklı olarak Dünya daima sabit hızda ilerlediği için sarsılma yaşamayız. Zıpladığımızda da bu sebeple tıpkı yere ineriz.
Yani binaların üzerinde rahatça durabilmemizin sebebi bu. Onların da bizimle tıpkı süratte olması, durumu güya hiç hareket etmiyormuşuz üzere bir noktaya getiriyor. Tıpkı otoyolda birebir süratte giden 2 aracın tıpkı hizada kalması üzere. Lakin bu hareket ettikleri gerçeğini değiştirmiyor.
Bu sürat bizi inançta tutuyor tutmasına. Pekala Dünya yalnızca 1 saniyeliğine dursaydı ve sonra dönmeye devam etseydi ne olurdu?
Tam da bu noktada bahsettiğimiz suratın kıymetini olabilecek en makûs halde öğrenirdik. Bunu düz biçimde anlatmaktansa tekrar başımızda canlandıralım. Araçların saatte yüzlerce kilometre sürat yapabildiğini biliyoruz. Pekala saatte 250 kilometre süratle giden bir araç apansız olduğu yere saplanmışcasına dursaydı ne olurdu?
Muhtemelen içerdekilerden haber almak pek de mümkün olmazdı. Buradan hareketle saatte 1500 kilometreden yüksek bir süratle hareket eden Dünya’mız birdenbire duracak olsaydı neler olacağını kestirim etmek güç değil. Etrafta uçan binalar, beşerler, araçlar görür, kıyamet senaryosunu adeta yaşardık.
Yani sonuç olarak, Dünya’nın en büyük gökdeleninin zirvesinde bile olsanız o yapı da sizinle hareket ettiği için hiç hareket etmiyormuş üzere üzerinde sabit kalabilirsiniz…
Fakat bulunduğunuz yere nazaran değişecek olan rüzgâr seviyeleri bu denemeyi sizin için sıkıntı hâle getirebilir.
Son olarak yalnızca Dünya’nın değil, tüm Güneş Sistemi’nin galaksi etrafında hareket ettiğini de belirtelim:
Kaynaklar: UzayCo, EarthSky, Ask an Astronomer, Astro Bytes, The World of Science, Kozmik Anafor
