Psikolog Alice Miller, “Beden Asla Palavra Söylemez” kitabında bedenimizin hislerimizin kaydını tuttuğundan bahseder. Kendisi, yaptığı incelemelerde fizyolojik hastalıklara sahip bireylerin aslında örselenmiş, gerilim altında kalmış yahut travma geçirmiş bireyler olduğunu fark eder. Münasebetiyle ona nazaran biz ne kadar hislerimizi, kanılarımızı saklamaya çalışsak da vücudumuz onların kaydını tutuyor ve gün geldiğinde o kayıtlar gün yüzüne çıkıyor.
Benzer niyetlerden yola çıkan kardiyolog Meyer Friedman ve meslektaşı Ray H. Rosenman, 1970’li yıllarda Tip A kişiliğine sahip bireylerde kalp rahatsızlıklarının daha çok görüldüğü teorisini ortaya attılar. Daha sonra C ve D kişilik tipleri de eklenerek bunlarla alakalı hastalıklar bulunmaya çalışıldı. Yapılan incelemeler sonucunda bilhassa C kişilik tipindeki bireylerde kanser riskinin yüksek olduğu görüldü.
Bu kurama nazaran kaç tip kişilik var?
Friedman ve Rossman Tip A ve Tip B kişilik yapılarından bahsetse de daha sonraları bu kurama başka bilim insanları tarafından Tip C ve Tip D kişiik tipleri de eklenmiş.
Tip A: Rekabet benim ruhumda var!
Genelde liderlerde bulunan bu kişilik tipi, rekabetçi özelliği ile bilinir. Erkeklerde daha çok görüldüğü düşünülüyor. Eşlik ettiiği düşünülen hastalıklar ile ilgili farklı araştırma sonuçları bulunuyor. Örneğin Friedman ve Rosenman, 8 yıllık araştırmalarının sonucunda Tip A kişilik yapısına sahip olmanın kalp hastalıklarını 2 kat artırdığı sonucuna ulaşmışlardı. Moorhead ve Griffin ise yaptıkları araştırmalarda A tipi kişilik yapısıyla kalp hastalıkları ortasında bir bağ olmadığına fakat bu kişilik tipinin depresyon ve bunaltı bozukluğu ile alakalı olabileceği sonucuna ulaştılar.
Kişilik özellikleri: Süratli yürürler, süratli yemek yerler, süratli konuşurlar, sabırsızdırlar, tıpkı anda birçok şey ile uğraşırlar, boş vakitleri yoktur, vakitle yarışırlar, daima başarıyı ölçerler ve bu ölçme sürecinde de sayıları epeyce fazla kullanırlar, agresiftirler, rekabetçidirler, benmerkezcidirler, ağır bir yapılacaklar listesi vardır.
Eşlik ettiği düşünülen hastalıklar: Koroner kalp hastalıkları, kalp krizi, bunaltı bozukluğu, depresyon, şeker hastalığı, tansiyon
Tip B: Dünya boştur lo!
B tipindeki kişilik yapısına sahip olan bireyler yaşamaktan zevk alan bireylerdir. Sakin yapılarıyla öne çıkarlar. Rastgele bir sıhhat meselesiyle ortasında bir bağlantı bulunamamıştır. Bu bireyler çok sağlıklıdır.
Kişilik özellikleri: Rekabetçi değildirler, beğenilme dertleri yoktur, oyunlarda kıymetli olan kazanmak değil kıymetli olan eğlenmektir, rahattırlar, işi bitirmek üzere bir kaygıları yoktur, yumuşaktırlar, ivedi etmek ruhlarında yoktur.
Eşlik ettiği düşünülen hastalıklar: Rastgele bir hastalıkla alakalı olduğu düşünülmüyor.
Tip C: İnsanları kıramıyorum.
Tip A ile misal özellikler gösterdiği düşünülse de Tip A, “ne kadar çalışırsan o kadar iyi” derken Tip C içinse yaptığı işin kaliteli olması da değerlidir. Toplumun nazik ve kibar olarak gördüğü şahıslardır.
Kişilik özellikleri: Olumsuz hislerini saklama eğiliminde olup olumlu hisleri tabir etme eğilimindedirler. Sabırlıdırlar, pasiftirler, meseleleri öfkeyle değil barışçıl yollarla çözmeye çalışırlar, uyumludurlar.
Eşlik ettiği düşünülen hastalıklar: Kanser
Tip D: Telaşlı olmak benim işim.
Genel olarak telaşlı ve gerilimli olmakla bilinirler. Bu kişilik tipi, baskın olmaktan fazla daha yumuşak başlıdır.
Kişilik özellikleri: Dertlidirler, streslidirler, hislerini paylaşmakta çekimser davranırlar.
Eşlik ettiği düşünülen hastalıklar: Eşlik eden hastalık olarak değil ancak kalp hastalığı olan bireylerde yapılan çalışmalarda bu kişilik tipine sahip bireylerde hastalığın 3 kat makus prognozla seyrettiği görülmüş. Yani hastalık yapmasa da hastalığı daha da artırdığı görülmüş.
Not: Hastalıkların oluşmasında fizyolojik faktörler tesirli olduğu üzere ruhsal faktörler de tesirlidir. Bu ikisi daha çok birbirini tamamlar niteliktedir. Bu kişilik tiplerinden birine sahip olmak tek başına sizi hasta etmese de hastalığa yakalanma oranınızı yükseltebilir. Hasta bireylerde ise hastalığın gidişatını makûs etkileyebilir.
Kaynaklar: 1, 2
