Bandura saldırgan davranışların diğerlerini gözlemleyerek ve taklit ederek kazanılıp kazanılamayacağını merak ediyordu Bunun için 1961 let the world see izle yılında Stanford Üniversitesindeki araştırmacılar ile birlikte çocuklar üzerinde bir deney çalışması gerçekleştirdi
Bu deneye nazaran çocuklar yetişkinlerin davranışlarını gözlemleyerek onlardan şiddet içerikli davranışları öğreniyor ve kendileri de bunları uyguluyordu Pekala leyla ile mecnun izle bu değişik deneyle keşfedilen diğer ayrıntılar nelerdi
Aslında deney yalnızca 1 metrelik şişme hacıyatmaz bebeklerle yapıldı
Araştırmacılar Bobo Bebekleri ismi verilen palyaço üzere boyanmış hacıyatmaz modelindeki bebeklere çocukların gözü önünde light magic izle fizikî ve sözel şiddet uyguladı Araştırmadaki iştirakçiler Stanford’un ana okulunda eğitim gören 3 6 yaş ortasındaki 36 kızdan ve 36 erkekten oluşan çocuklardı Araştırmacılar çocukları üç eşit gruba ayırdı 24 little women izle bireyden oluşan bir küme saldırgan yetişkin davranışlarını öteki 24 kişilik küme saldırgan olmayan yetişkin davranışlarını gözlemlerken sayısı 24 olan son grup ise rastgele bir davranış gözlemlemedi
Sonrasında bu loki izle üç küme cinsiyetlerine nazaran altı alt kümeye daha ayrıldı Bu kümelerden yarısı kendileriyle birebir cinsiyetten bireylerin sergilediği davranış modellerini yarısı da karşı cinsin gösterdiği davranış modellerini izledi İlk kümedeki 6 lol chi ride e fuori izle kız ve 6 erkek çocuğuna evvel bayan olan bir saldırgan rol modeli gösterildi 6 erkek ve 6 kız çocuğundan oluşan öteki kümeye erkek saldırgan bir rol modeli izletildi
Deneyin birinci love off the grid izle evresindeki bulgular epey değişikti
Çocuklar deney odasındaki bir masaya tek tek oturtuldu Ardından araştırmacılar onların tam karşısına bir tokmak masa sandalye çeşitli oyuncaklar ve evvelden manifest izle şiddet uyguladıkları Bobo Bebekleri’ni bıraktı Sonra uzmanlar çocuklara bu gereçlerle oynayabileceklerini söyledi Çocuklar da tabiatları gereği çabucak oynamak için yerlerinden kalktı ama bu her vakit oynadıkları kolay bir oyun değildi metot izle
Şiddet içerikli davranış modelini gözlemleyen kümedeki çocuklar Bobo Bebeği’ne hem fizikî hem de sözel olarak saldırgan bir tavır gösterdi Çocuklar çekiçle bebeğe vurup onu oradan oraya savuruyorlardı
Keza araştırmacılar da moon knight izle çocukları sözel olarak şiddete teşvik ediyorlardı Aslında bunu yapmalarının nedeni birinci başta kendilerinin sergilemiş olduğu agresif tutumları çocukların benimseyip benimsemediklerini anlamaktı Saldırgan olmayan davranış kümesindekilerin dikkatini çeken şey ise yalnızca bebeğin yanındaki oyuncaklar oldu yani bebek umurlarında olmadı 10 dakika çocukları bu formda gözlemleyen araştırmacılar sonra onları dışarı çıkardı Bu kademeden sonra olanlar ise epeyce şaşırtan
Ardından çocuklar içinde birbirinden farklı oyuncaklar olan farklı ayrı odalara alındı Bilin bakalım o vakit ne oldu
Çocuklar oyuncaklarla oynamaya başladı ve sonra araştırmacılardan biri her odaya girip çocuklara oyuncaklarla oynamamalarını söyledi Psikologlar o oyuncakların kendilerinin en sevdiklerinden olduğunu ve onları öbür bir çocuk oynasın diye oraya bıraktıklarını söyledi Aslında psikologların bu hali çocuklarda saldırganlık dürtüsünün oluşup oluşmayacağını görmek içindi diyebiliriz Sonra yeniden çocukları öbür bir odaya alan uzmanlar bu sefer odaya çay seti peluş ayıcıklar boya kalemleri ve hayvan figürleri gibi olumlu çağrışım yapan oyuncaklar bıraktı
Ayrıca odada tekrar tokmak oyuncak tabanca ve delinmiş tahta da bulunuyordu Doğal yeniden Bobo Bebekleri de Bir de araştırmacılar çocukları görebilsinler diye tek taraflı bir ayna da odanın içindeydi 20 dakika boyunca çocukların davranışları gözlemlendi ve çıkan sonuca nazaran saldırgan davranış modellerine maruz kalan çocuklar öbür gruptakilere nazaran daha fazla saldırganlık gösterdi Aslında bu esasen en başından beri psikologların doğrulamayı beklediği bir hipotezdi O yüzden pek de şaşırtan değildi asıl şaşırtan olan diğer bir şeydi
İlginç olan ayrıntı Şiddet içerikli davranışları izleyen kız çocuklarının erkek bebeğe fiziksel şiddeti bayan bebeğe ise sözel şiddeti daha fazla uygulamış olmalarıydı
Aslında çalışmanın sonuçları her iki cinsiyet için de misal sonuçları verdi lakin erkek çocuklar kızlara nazaran fizikî şiddet davranışlarını daha fazla taklit etti Hatta erkeklerin erkek rol modellerin yaptıklarını daha fazla içselleştirdikleri sonucuna ulaşıldı Bir öteki dikkat cazibeli ayrıntı ise hem kızların hem de erkeklerin fizikî saldırganlık konusunda erkek rol modelleri örnek almasıydı
Sözel saldırganlık açısından baktığımızda ise her cinsiyet kendi hemcinsinin gösterdiği halleri daha fazla taklit etme eğilimindeydi Aslında buradaki vurucu durum fiziksel şiddetin erkekliğe has oluşuna dair bir genel kabulün çocuk yaşta öğrenilmesi ve içselleştirilmesi Bu nedenle her iki cinsiyette erkeklerin gösterdiği fiziksel şiddeti sorgulama eğiliminde değildi Bu yüzden hem kızlar hem erkekler bu örneği basitçe taklit edebildi diyebiliriz
Bu çalışmanın sonuçları Bandura’nın davranışların başkalarından gözlemlenerek toplumsal olarak öğrenilebildiğini savunan Toplumsal Öğrenme Kuramı’nı dayanaklar nitelikte olduğunu söyleyebiliriz Pekala sizce hakikaten şiddet sosyal olarak öğrenilen bir durum mu yoksa genetik faktörlerin de tesiri olabilir mi Fikirlerinizi yorumlarda bizimle paylaşabilirsiniz
- Kaynaklar Britannica, YouTube
- Görsel Kaynakları Shaktivrat Khanvilkar, Life Span, NPR
