Binlerce yıllık kadim Türk lisanı vakit içinde pek çok farklı lisanla etkileşime girmiş değişmiş ve Başakşehir Otele Gelen Escort gelişmiştir Bu gelişmeler sırasında öbür lisanların edebiyatlarında kullanılan birçok teknikle de tanışmıştır Bunlardan biri olan aruz ölçüsü şiirlerin hece yapıları üzerinden ahenk yaratılan bir tekniktir Lakin Türkçe aruz ölçüsüne pek Başakşehir Rus Escort uygun olmadığı için bilhassa yaygın kullanıldığı divan edebiyatı devrinde maalesef lisanımıza pek çok yabancı sözcük girmesine neden olmuştur
Aruz ölçüsüne uygun olsun diye lisanımıza eklenen sözcüklerin büyük bir kısmı vakit Başakşehir Yaşlı Escort içinde Türkçeleşmiştir fakat kimileri motamot kalmıştır Tüm bunlara karşın aruz ölçüsü uzun vakit Türk şiirinde kullanılmış hatta yakın vakitte kadar pek çok şair ortasında tartışmalara bile neden olmuştur Gelin aruz Başakşehir Üniversiteli Escort ölçüsü nedir nasıl bulunur kalıpları kuralları ve özellikleri nelerdir üzere merak edilen soruları örnekleriyle biraz daha yakından inceleyelim
Aruz ölçüsü nedir nasıl bulunur özellikleri neler
Aruz ölçüsü nedir
Aruz vezni olarak da isimlendirilen aruz ölçüsü uzun ve kısa hecelerin özel bir sistemde yerleştirilmesi ile şiirde ahenk oluşturma tekniğidir Arap edebiyatında ortaya çıkan aruz ölçüsü evvel İran edebiyatına 11 yüzyılda da Türk edebiyatına geçmiştir Arapça bir söz olan aruzun pek çok farklı kelamlık manasından kimileri şu formda
- İstikamet
- Yan
- Bölge
- Bulut
- Gökyüzü
- Keçi yolu
- Meczup
- Sarhoş
- Deve
- Çadırın orta direği
- Karşılaştırılan
- Ölçü olan şey
Aruz sözünün edebiyata geçerken hangi manası ile bildiğimiz kavrama dönüştüğü bilinmiyor Lakin divan edebiyatını ayakta tutan teknik olduğu için çadırın orta direği manasını ön planda tutmak mümkün Aruz ölçüsünü bilimsel manada tanımlayan birinci kişi ünlü Arap lisan bilimcisi İmam Halil bin Ahmed’dir
Aruz ölçüsü yıllar içinde Arap Türk Fars Kürt Afgan Pakistan ve az da olsa Hint edebiyatında da kullanılan bir şiir tekniği haline gelmiştir Bu teknikte uzun yani kapalı heceler ile kısa yani açık heceler ile gösterilir Bir de med ismi verilen bir buçuk heceler vardır onlar olarak gösterilir Tüm bu birleşimlerden 8 ana kalıp oluşturulmuştur Bu kalıplardan dördünün bir ortada kullanılması tef’il tef’ile ya da cüz olarak isimlendirilir
- fa’ûlün fe’ûlün
- fâ’ilün fâ’ilât
- mefâ’ilün
- fâ’ilâtün
- müstef’ilün
- mef ûlâtü
- müfâ’aletün
- mütefâ’ilün
Aruz ölçüsü hece yapıları ve özellikleri
- Açık heceler
- Kapalı heceler
Açık heceler
Yalnızca tek bir sesli harften oluşan heceler açık heceler olarak isimlendirilir Örneğin uzun sözü formunda gösterilir ve u hecesi açık hece olarak kabul edilir Bir sesli bir sessiz harften oluşan heceler de açık hece olarak isimlendirilir Örneği gülü sözü olarak gösterilir ve her iki hecesi de açık hece olarak kabul edilir
Kapalı heceler
- Bir sesli bir sessizden oluşan olarak gösterilen öptü sözündeki birinci hece kapalı hece olarak kabul edilir
- İki sessiz ortasındaki bir sesliden oluşan olarak gösterilen gönlüm sözündeki her iki hece de kapalı hece olarak kabul edilir
- Bir sessiz bir sesli ve sonra tekrar iki sessizden oluşan Türk genç kalp üzere bir buçuk heceler de kapalı hece kabul edilir
- Bir sesli iki sessizden oluşan aşk ve birinci üzere tek heceler de kapalı hece olarak kabul edilir
Divan edebiyatı aruz ölçüsü kalıpları ve örnekleri
- Düz kalıplar
- Karışık kalıplar
- Rubai çeşidindeki ahrem
- Rubai tipindeki ahreb
Düz kalıplar
- Mefâilün Mefâilün Mefâilün Mefâilün 4 ya da
- Müstef ilün Müstef ilün Müstef ilün Müstef ilün 4
- Müstef ilâtün Müstef ilâtün Müstef ilâtün Müstef ilâtün 4
- Feûlün Feûlün Feûlün Feûlün 4
- Mefaaletün Mefaaletün
Örnek
- Eşin var â şiyânın var bahârın var ki beklerdin Kıyâmetler koparmak ney di ey bülbül nedir kederin
Karışık kalıplar
- Mefâîlün Mefâîlün Feûlün
- Feilâtün Fâilâtün Feilâtün Feilâtün Feilün fa lün
- Fâilâtün Fâilâtün Fâilâtün Fâilün
- Fâilâtün Fâilâtün Fâilün
- Müfteilün Müfteilün Fâilün
- Feûlün Feûlün Feûlün Feûl
- Mefâilün Feûlün Mefâilün Feûlün
- Feilâtün Fâilâtün Mefâilün Feilün Fa lün
- Fa lün Feûlün Fa lün Feûlün
- Mef ûlü Fâilâtü Mefâîlü Fâilün
- Mef ûlü Mefâîlün Feûlün
- Mef ûlü Mefâîlü Mefâîlü Feûlün
- Mef ûlü Mefâîlün Mef ûlü Feûlün
- Mef ûlü Mefâîlü Feûlün
- Müfte ilün Fâilün Müfte ilün Fâilün
- Mefâilün Feilâtün Mefâilün Feilün Fa lün
Örnek
Rubai cinsindeki ahrem
Rubai çeşidindeki ahreb
Aruz ölçüsü nasıl bulunur
- Mısradaki heceler tek tek uzun ve kısa olarak ayrılır
- Evvelki mısrada bulunan heceler de tek tek uzun ve kısa olarak ayrılır
- Medli hece olup olmadığı denetim edilir
- Uzun ve kısa hecelerin karşılıklı olup olmadığına bakılır
- ve işaretleri dikkatli bir halde yerleştirilir
- Tef’ile sayısı belirlenir
- Yeni aruz kalıbının uyumlu olmasına dikkat edilir
Aruz ölçüsü ile şiir yazmak hem şiire hem edebiyata hem de kullanılan lisana hakim olmayı gerektiren bir alandır Yani bu çeşit ufak denetimlerle sıfırdan aruz ölçüsü ile şiir yazmak pek mümkün değildir Fakat tekrar de aruz kalıplarını bularak var olan şiirin nasıl bir yapıda yazıldığını tespit etmek mümkün
Aruzla yazılan birinci Türk yapıtı ve aruz ölçüsü kullanan şairler
Aruz ölçüsü adım adım Türk edebiyatına geçmiştir Birinci olarak 5 ve 11 yüzyıllar ortasında Hakaniye Türkçesine 7 ve 13 yüzyıllarda Anadolu Türkçesine ve 8 ve 14 yüzyıllarda Çağatay ve Azeri Türkçesine girmiştir Tamamı olmasa da bir kısmı aruzla yazılan birinci Türk yapıtı Yusuf Has Hacib tarafından kaleme alınan Kutadgu Bilig’dir
Aruz ölçüsü Türk şairleri ortasında yaygınlaşmış fakat Türkçe bu kalıba uygun olmadığı için sık sık Arapça ve Farsça sözcükler kullanılmıştır Fuzûlî Bâkî Nef’î Nâbî ve Nedîm üzere şairler divan edebiyatında Tevfik Fikret Cenap Şahabeddin Mehmed Akif Ersoy Yahya Kemal üzere şairler de yakın devirde aruz ölçülü şiirler yazmışlardır 1911 yılında başlayan Ulusal Edebiyat akımı sonra Ziya Gökalp üzere öncü isimlerle birlikte aruz yerini Türkçenin asıl ölçüsü olan hece ölçüsüne bırakmıştır
Divan edebiyatı ile birlikte en parlak periyodunu yaşayan Arap edebiyatı kökenli aruz ölçüsü nedir kalıpları ve özellikleri nelerdir üzere merak edilen soruları yanıtlayarak bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik Aruz ölçüsü hakkındaki fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz