Şebnem TURHAN
Döviz mevduatları toplam mevduat içinde yükünü korurken iştirak bankaları mevduat bankalarının önünde bulunuyor. İştirak bankalarında toplam mevduatta en fazla DTH hissesine sahip vilayet ise yüzde 71,6 ile Tunceli, mevduat bankalarında ise birincilik yurtdışında.
Döviz mevduatı ve dolarizasyon tartışmaları Türkiye’nin bitmeyen gündem hususu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) şirketlere TL kredi kullanma için döviz mevduatı sınırlaması getirirken bireylerde şimdi döviz mevduatlarına yönelik bir kısıtlama bulunmuyor. Son devirde birtakım yayınlarda ‘döviz stokçuluğu’na ait haberler çıksa da bankalardaki döviz mevduatı özgür piyasa iktisadı içinde değerlendirilmeye devam ediyor. BDDK’nın açıkladığı dalın birinci altı ayındaki datalar iştirak bankalarının toplam mevduat içinde hisseleri düşük olsa bile mevduatlarının yüzde 41’inin yurtiçi ve yurtdışı yerleşiklerin altın hariç DTH (döviz mevduatı) olduğunu ortaya koyuyor. Mevduat bankalarında ise toplam mevduat içinde tekrar yurtiçi ve yurtdışı yerleşiklerin altın hariç DTH oranı yüzde 36 düzeyinde. Hem kamu hem de iştirak bankalarında yurtiçi ve yurtdışı yerleşiklerin altın mevduatının toplam mevduattaki hissesi ise yüzde 20. İştirak bankalarında TL cinsi mevduatın hissesi ise yalnızca yüzde 19,7 iken mevduat bankalarında ise TL cinsi mevduatın toplam mevduattaki hissesi yüzde 23,7.
Katılım bankasında en yüksek DTH oranı Tunceli’de
2022’nin birinci yarısına dair vilayetlerdeki bankacılık kesiminin görünümüne ait Fintürk bilgileri BDDK tarafından açıklandı. DTH’ların değişimi ise bu yüksek enflasyon ve bedel kaybeden TL görünümünde dikkatle izleniyor. Vilayetlerde iştirak ve mevduat bankalarındaki mevduatlara ait detaylar iştirak bankalarının DTH konusunda mevduat bankalarının ilerisinde olduğunu gösteriyor. İştirak bankalarında toplam mevduat içinde yüzde 41 oranında DTH olsa da kimi vilayetlerde bu oran yüzde 71’i bile aşıyor. İştirak bankalarında en çok DTH mevduatı oranına sahip olan vilayet yüzde 71,6 ile Tunceli. Onu yüzde 71,1 ile Hakkari izlerken, Kilislilerin iştirak bankalarındaki DTH mevduatının toplam mevduata oranı yüzde 70,34. Bingöl’de yüzde 67,7, Ardahan’da yüzde 67,1, Şırnak’ta ise oran yüzde 67,03 düzeyinde. İştirak bankalarında DTH oranının en düşük olduğu vilayet ise yüzde 18,9 ile Ankara. Ankara’yı yüzde 27,8 ile Karabük, yüzde 29 ile Kocaeli, yüzde 39,7 ile de Çorum izliyor. Yurtdışında yaşayanların iştirak bankasındaki DTH oranı ise yüzde 56 düzeyinde.
Katılım bankalarında düşük hissesi olan TL mevduata karşılık en fazla toplam mevduatta TL mevduat hissesine sahip vilayet yüzde 48,82 ile Artvin.
Mevduat bankalarında en yüksek oran yurtdışının
Mevduat bankalarında ise toplam mevduat içinde DTH mevduatı oranı yüzde 36 düzeyinde. Mevduat bankalarında toplam mevduata nazaran oranlandığında en yüksek DTH mevduatı yüzde 67 ile yurtdışındakilerin oluyor. İkincilik ise yüzde 59,5 ile Yozgat’ta bulunurken, Aksaray’da mevduat bankalarında DTH mevduatının hissesi yüzde 58,15 ile ikinci sırada bulunuyor. Nevşehir’de yüzde 57,3, Kırşehir’de yüzde 55,1, Gümüşhane’de ise yüzde 53,6 mevduat bankalarındaki DTH mevduatı oranı. İştirak bankalarında DTH mevduat oranı yüzde 71’i aşarak birinci sırada olan Tunceli’nin mevduat bankalarındaki DTH oranı yüzde 51,8’i buluyor. Mevduat bankalarında DTH mevduatının hissesinin en düşük olduğu ile yüzde 15 ile Kastamonu, onu yüzde 22,1’lik hisse ile Karabük izlerken, Ankara yüzde 23,26 hisseye sahip durumda. Mevduat bankalarında TL mevduatta en yüksek hissesi alan vilayet yüzde 51,2 ile Ardahan. Ardahan’ın akabinde yüzde 49,23 hisse ile Kars, yüzde 47,95 ile Çanakkale geliyor.
Öte yandan hem mevduat hem de iştirak bankalarının ortaklaştığı bahis ise altın mevduatının toplam mevduattaki oranı. Mevduat bankalarında da iştirak bankalarında da altın mevduatının toplam mevduata oranı yüzde 20 düzeylerinde.
