Leyla İLHAN
Sosyal konut projesi kapsamında gelecek 5 yılda 500 bin konut üretimi planlanırken, hem mevcut kira artırımı hududu, hem de gelecekte fiyatların fazla yükselmeyeceği beklentisi, yatırımcının yeni konut alma iştahını düşürdü. Kesim temsilcileri, yatırımcıların beklemeye geçtiğini söz ediyor.
İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık AŞ Kurucu ve Yönetici Ortağı Ahmet Büyükduman, “Bu mevzuda iki düzenleme tesirli oldu. Bunlardan biri son kira düzenlemesi. Kiraya getirilen yüzde 25 artırım sonu, konutu yatırım yapılabilir bir enstrüman olmaktan çıkardı. Etrafımda de bunu görmeye başladım. Kirada 3 konutu olan farklı alanlara yatırım yapmak için konutlarından birini satışa çıkarıyor” dedi.
Türkiye’de 8 milyon kiracı olduğunu, talebin karşılanması için her yıl 750 bin yeni konut üretilmesi gerektiğini söz eden Büyükduman, “Mevcut kirada konutu olanlar yatırım tercihlerini değiştiriyor. Kiradaki konutunu satıp alternatif yatırım aracına geçiyor. ‘3 milyonluk meskenim var, 3 bin lira kira alacağıma satarım’ diyor. O nedenle satışı bekleyen konut sayısı arttı” dedi.
Sosyal konut projelerinin de konutun kıymeti üzerinde tesiri olacağını lisana getiren Büyükduman şunları kaydetti: “Devlet 2 yıl sonra konut vereceğini söylüyor. Yatırım hedefli konut tutan biri de konutu ileride kıymeti daha artacak diyerek tutuyor. Lakin devlet piyasaya konut sürünce 2 yıl sonra arz artacak. Hasebiyle ‘konut beklediğim kadar değerlenmez’ niyetiyle elindeki konutu satışa çıkarabilir. Piyasadaki mevcut konutu satın almayı düşünen yatırımcı bu niyetle almayabiliyor. Bu türlü olunca piyasada talep düşüp, bekleme mühleti uzuyor.”
Sosyal konut projesinin satılık piyasasında köpük fiyatlardaki düzeltmeyi kuvvetlendireceğini söyleyen Büyükduman, kiralık piyasasında tesirlerinin ise birkaç yıl sonra görüleceğini belirtti.
Zingat.com Ticari ve Satış Yöneticisi Eser Karaismailoğlu ise, “Alternatif yatırım araçlarındaki sıkışma, yatırımcı tarafındaki cazibeyi tekrar gayrimenkule yönlendiriyor. İpotekli satışlara bankalar kredi vermediği için azalıyor, lakin peşin alımlar sürüyor. Zira beşerler konut alarak tıpkı vakitte enflasyona karşı korunmak istiyorlar. Lakin gaye alma müddetlerinde uzama başladı. Evvelce bir ay içinde gayrimenkul almak isteyenlerin oranı yüzde 90’larda iken, artık 80 bandına indi. Birinci ele mi bakayım, ikinci ele mi bakayım diyenler olabiliyor. Ayrıyeten piyasada fiyatlar düşecek algısını izlemeye başladılar. Bu türlü bir yavaşlama var” yorumunu yaptı.
Anadolu Yakası Müteahhitler Derneği Lideri Melih Tavukçuoğlu, üretilecek toplumsal konutların büsbütün gereksinim için olacağını belirterek, “Sosyal konuta kaideleri uymayanlar yeniden bizim üzere küçük müteahhitlerin ürettiği projelerden alacak. Bu konutlar satılmayacak, büsbütün muhtaçlık için alınacak. Hasebiyle yatırımcıyı etkilemez. Yatırımı yapacak olan da orta ve üst gelir kümesi. Kâfi ki bu maliyetlerle ve arsa zahmetinin olduğu ortamda üretebilelim” dedi.
“Kiraları dengeleyecek”
Denge Değerleme’den yapılan açıklamada Türkiye’de tasarruf sahiplerinin yatırım konusunda her vakit birinci tercihinin gayrimenkul olduğuna işaret edildi. “Orta ve üst gelir kümesi vatandaşlar genel olarak gayrimenkul yatırımı yapmaya istekli, yabancı ülkelerden gelen gayrimenkul yatırımcılarının ülkemize olan ilgisi ve gerek uzun gerekse kısa devirli olarak ülkemizde ikamet eden yabancı uyrukluların barınma gereksinimlerini eklediğimizde, konut satın alma iştahı devam edecek” denilirken, bu nedenle konut talebinde önemli bir değişiklik olmayacağı tabir edildi. Buna rağmen kira piyasasında olumlu sonuçları olacağı lisana getirilen açıklamada, gerek TOKİ tarafından inşa edilecek konutların, gerekse vatandaşlara satılacak emlak sonucu vatandaşların inşa edeceği konutların tamamlanması ve vatandaşların bu konutlara taşınmasıyla kira piyasasında önemli oranda bir konutun boşalacağı, bu durumun da kiraları aşağı taraflı etkileyeceği ve dengeleyici bir öge olacağı belirtildi.
