Yener KARADENİZ
Geçen yılı 23,2 milyar dolar ihracat ile kapatan, bu yıl için ise 23 milyar dolarlık gaye koyan hazır giysi ve konfeksiyon kesimi oyuncuları, dolan kapasiteleri ve düşen kârlılıklarını dijital dönüşümle aşmak için hummalı bir çalışma içinde. Dalda faaliyet gösteren 40 bin işletmenin çatı kuruluşu olan Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) kelam konusu alanda dönüşümü de içeren hususlar için geçen hafta Ticaret Bakanlığı yetkilileri ile yine bir ortaya geldi.
Bakanlığın hazır giysi ve konfeksiyon bölümünde hangi alanda ne tıp tahlillerle ne kadarlık yarar sağlanacağına yönelik anket çalışması başlattığı belirtildi. Bölüm temsilcileri yeni yatırımlar ve mevcut tesislerde yapılacak teknolojik dönüşümle mevcut kapasiteyle yüzde 15’e kadar ek kapasite yaratılabileceğini belirtirken, kârlılığın ise değerli oranda güzelleştirilebileceğini lisana getirdi. İş insanları, bu kapsamda yapılacak yatırımların geri dönüşünün uzun sürdüğü münasebeti ile 1-2 yıl ödemesiz 5-6 yıl vadeli kredi talebinde bulundu.
Kârlılık düştü, kapasite doldu
Türkiye hazır giysi ve konfeksiyon dalı, yaklaşık 40 milyar doları iç piyasa ve 20 milyar doları da ihracat olmak üzere 60 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip. Şubat 2022 bilgilerine nazaran bölümde 40 bin işletme bulunuyor ve bu işletmelerde 690 bine yakın da istihdam sağlanıyor. Salgın ile birlikte değişen tedarik zinciri ve artan hammadde ve emtia fiyatları nedeni ile 40 bin üretici şirket bulunmasına karşın kesimde kapasiteler yüzde 84,1 ile 2020 şubat ayından bu yana en yüksek düzeye çıkarken kârlılık ise tam karşıtı oranda hareket etti. TGSD tarafından geçen yıl yapılan araştırmaya nazaran bölümde kârlılık 2019’dan başlayarak düşen bir grafik çizmiş ve 2018’de 96,8 olan kârlılık endeksi 2020 aralıkta 82,2’ye, 2021 haziran ayında ise 67,65’e kadar düşmüştü.
Hali hazırda kârlılıkta düşüşün devam ettiğini lisana getiren dal temsilcileri, hem kapasite hem de kârlılık ile ilgili sıkıntıları bir nebze olsa da aşmanın yolunun dijital dönüşümden geçtiğini lisana getirdi.
Bakanlık ile görüşme gerçekleştirildi
Bu dönüşümü de içeren bir kadro sektörel problemler ile ilgili olarak geçen hafta TGSD Lideri Ramazan Kaya ve TGSD Lider Yardımcısı Tanzer Gözek, Ticaret Bakanı Yardımcısı Ö. Volkan Ağar ve İhracat Genel Müdürlüğü Dokumacılık ve Konfeksiyon Eserleri Daire Lideri Ahmet Onur Öztürk ile bir ortaya geldi. Kelam konusu ziyaret ile ilgili değerlendirmede bulunan TGSD Lideri Ramazan Kaya, salgından bu yana devam eden hammadde ve emtia fiyatlarının yüzde 100’e yaklaşan oranda arttığını bunun da şirketlerin sermaye muhtaçlığını artırdığını kaydetti. Kârlılığın da bu üzere nedenler ile değerli oranda gerilediğini anlatan Kaya, “Rakamlara bakarsanız adetlerimiz artıyor lakin ünite fiyatlarımız olması gerektiği yerde değil. Hammadde ve emtia fiyatları yüzde 100’e varan oranda artarken bizim ünite fiyatlarımız yalnızca yüzde 10-12 arttı. Dalda kârsızlık var. Bizim katma pahalı mal yapabilmemiz için kesinlikle yerinde dijital dönüşüme gereksinim var. Yazılımdan tutun 3D yazıcıdan sanal gözlüklere, tabletten dijital ekranlara kadar teknolojik dönüşüm başlatmamız gerekiyor. Bunlarla ilgili de finansmana gereksinim var. Bu yatırımların geri dönüşü kısa değil. 1-2 yıl ödemesiz 5-6 yıl vadeli finansman takviyesine gereksinimimiz var. Ya da yapacağımız yatırımı vergimizden mahsup yapalım. Bunları bakanlık yetkililerine ilettik. Onların da bu bahiste çalışma yaptıklarını söylediler” diye konuştu. Verilen bilgiye nazaran bakanlık bu kapsamda hazır giysi ve konfeksiyon bölümünde hangi dijital dönüşümde, nelere muhtaçlık var, bu muhtaçlıklar nasıl farklılıklar yaratır üzere birçok başlıkta bir anket çalışması başlatmış. Kelam konusu anket çalışmasının sonuçlarına nazaran de dijital dönüşüme yönelik bir paket gündeme gelecek.
Mevcut kapasite ile yüzde 15 artış sağlanabilir
TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Kesim Meclisi Lideri Onur Fayat da verimlilik temeli ile tüm bölümün tamamiyle dijital dönüşüme gereksinim duyduğunu lisana getirdi. Üretimi izlemeden satış pazarlamaya kadar her türlü etabın dijitale aktarılması gerektiğini belirten Fayat, “Büyük oyuncular bunu yapabiliyor lakin orta ve küçük ölçekli ki Türkiye’de bunların sayısı çok daha fazla dijital dönüşüme ayıracak bütçesi yok. Hasebiyle bunun tesir ve gereksinim tahlilinin yapılması, ilgili mercilerin de bu bahiste dayanak vermesi gerekiyor. Bu hususta ne kadar süratli yol alınırsa verimliliği de o derece artırmış olacağız. Yerinde dijital dönüşüm ile mevcut kapasiteler ile daha fazla eser üretecek duruma geleceğiz” dedi. Bu mevzuda kendi şirketinde hayata geçirilen dijital dönüşümün sonuçlarını örnek gösteren Fayat, şöyle konuştu “Şu an ferdî her bir operatörün bile verimliliğini ölçüp her an izleyebiliyoruz. Çalışanlar sayıları elektronik ortamda gördüğünde bir rekabet içine giriyor. Bunu tüm kademelere yaydığımızda verimlilikte yüzde 15- 20’ye varan oranlarda iyileştirmeler gerçekleştirmiş olduk. Bunu mevcut kapasiteler içinde yaptığımız için çok önemsiyoruz. Bu dönüşümün tüm bölüm için çok süratli bir biçimde hem eğitimi hem de finansmanının sağlanması lazım.” Fayat, çok düzgün bir dijitalleşme ile tüm dalda yüzde 15 üzere bir artışın mevcut kapasite ile sağlanabileceğini belirterek, “Bu çok kıymetli bir oran. Bunu kendi şirketimde çok net gördüm. Bunu tüm bölüme yaydığımızda ek bir makine yatırımı yapmadan verimliliği artırmış olacağız. Firmanın kapasitesi ile alakalı olmak üzere 10 milyon dolarlık ihracat yapan orta ölçekli bir fi rma birkaç yüz bin dolar ile bu yatırımı yapabilir ve bu devirde bu meblağ çok değerli bir sayı. O nedenle takviye gerekiyor” tabirlerini kullandı.
