Barış ERKAYA
Borsa İstanbul’da aylık TL bazlı grafiğe bakıldığında ağustos ayı tarihteki en uzun yükseliş Escort Ankara mumlarından birini işaret ediyor Bu yükseliş evvel sanayi ve hizmet şirketleriyle başlarken ayın sonuna hakikat ve hala de bankacılık paylarıyla sürüyor BİST 100 endeksi her gün yeni bir tarihi tepe Ankara Escort ve kapanış rekoru yeniliyor Lakin birinci cümlede dikkat çektiğimiz TL bazlı ibaresi çok çok değerli Zira bu rekorların hiçbiri dolar bazlı seyirde hiçbir şey söz etmiyor Dolar bazında hala 2005 Ankara Escort Bayan yahut 2009 düzeylerinde borsa Tekrar de TL bazlı göz alıcı ralli seçici alımların daha akla yatkın olabileceği yorumlarını beraberinde getiriyor
Bu nedenle payların fiyatlarını sektörel ortalamalara nazaran kıymetlendirme imkanı veren fiyat çıkar F K piyasa değeri defter pahası pd dd firma değeri faiz amortisman vergi öncesi kâr fd favök piyasa değeri temel faaliyet karı pd efk piyasa değeri satış pd ns üzere rasyolarda BİST 100 paylarının durumunu inceledik Evvel tahlili nasıl yaptığımızla başlayalım Tüm şirketlerin her bir değerleme rasyosunda kendi kesiminin ortalamasına nazaran durumunu inceledik Bu biçimde şirketlerin değerleme rasyolarında kesim ortalamalarının ne kadar altında kaldığını bulduk 5 başka değerleme rasyosunda ortalamalara uzaklıklarının ortalama ulaşmak için fiyatında yaşanabilecek artış potansiyelinin ortalamasını alarak o kesimin fiyatı en ucuz kalmış görünen paylarını ortaya koyduk Ama bu şirketlerin birçoğunda spekülasyon ögesi da bulunabileceği için bu riski biraz daha minimuma indirebilmek için o kesimde bulunan değerleme rasyoları en düşük kalmış BİST 100 payını seçtik Şayet bir dalda sapmalar çok yüksekse yahut değerleme rasyosu çok düşük kalmış olan paylar ortasında bir BİST 100 payı bulunmuyorsa kesimi büsbütün kıymetlendirme dışında bıraktık
Peki çıkan sonuç ne oldu
İLK ÇEYREK BİLGİLERİNE NAZARAN DURUM
Bu tahlili birinci sefer 2022 03 yani birinci çeyrek bilançoları üzerinden yaptığımızda çıkan pay senetleriyle yarıyıl bilançoları üzerinden yaptığımız tahlilde öne çıkan payların birbiriyle örtüşme oranı yüzde 63 Yani 2022 birinci çeyrekte bölümüne nazaran değerlemesi düşük kalmış payların birçok pay fiyatlarındaki artışa karşın hala ucuz kalmış görünüyor Bunun iki açıklaması olabilir Birincisi fiyatlar yükselmesine karşın finansal performans daha süratli yükseldiği için değerlemeler finansal performansa nazaran ucuz kalmış olabilir İkincisi kesimde bulunan öbür payların değerlemeleri fiyat artışları yahut daha düşük finansal performansla süratle yükseldiği için bu payların birden fazla yükselişe hala öbürleri kadar ayak uyduramamış
Örneklerden yola çıkalım Aracı kurumlar ortasında İş Menkul Pahalar haziran ayındaki analizimizde birinci çeyrek bilgilerine nazaran 5 24 f k 2 33 pd dd oranına nazaran süreç görüyordu İkinci çeyrek bilgileriyle ve cuma günü kapanış fiyatlarıyla yaptığımız tahlilde ise İş Menkul Değerler in 5 54 f k 2 64 pd dd oranı var Dal ortalamalarının hayli altında kalmış Ve değerleme rasyolarında yaşanan borsa rallisine karşın ortalama yüzde 5 13 ortasında bir artış yaşanmış
Yine öbür örneklerde İndeks Bilgisayar ın değerleme rasyolarında f k oranı 4 47 den 3 81 e düşmüş pd dd rasyosu 2 03 ten 2 10 a çıkmış Anadolu Efes in f k sı 26 14 ten 14 66 ya düşerken pd dd si 0 88 den 0 96 ya yükselmiş Kardemir D de f k 3 78 den 2 83 e pd dd 1 56 dan 1 23 gerilemiş
KÂRLILIK BAZLI RASYOLAR UCUZLADI
Örnekler giderek çoğaltılabilir Lakin genel olarak çıkan sonuç şu 2022 birinci çeyrek bilgilerinden bu yana pay fiyatları süratle yükselse de karlılık bazlı değerleme rasyolarında pay senetleri daha da ucuzlamış Özsermaye bazlı değerleme kalemlerinde ise fiyatlar ya birebir düzeylerde kalmış ya da çok az artmış Bunda da enflasyonist ortam ve ucuz kredi nedeniyle faaliyetlerin finansmanında daha fazla dış kaynağa gidilmesi bu nedenle de özsermayelerin bilançolar içerisinde zayıflamaya başlaması karlılığı ise yeniden yüksek enflasyonla astronomik artmış olmasının tesiri büyük
İlk çeyrekten bu yana değerleme rasyonları en düşük kalan şirketler listesinde kesimini temsil eden paylardan kimilerinde değişiklikler var Dal alt kırılımlarına bakıldığında 2022 birinci çeyrekte bankacılık bölümünde İş Bankası C yerini Akbank a bırakmış durumda Çimento kesiminde Çimsa nın yerini Bursa Çimento güç kesiminde ODAŞ ın yerini EnerjiSA gübre ve zirai eserler bölümünde Gübre Fabrikaları nın yerini Bagfaş holdinglerde Doğan Holding in yerini Sabancı Holding almış durumda
İLK ÇEYREKTE DE UCUZ KALAN HİSSELER
Hem birinci çeyrekte hem de ikinci çeyrekte dalında en düşük değerleme rasyosuna sahip BİST 100 payı olma unvanını koruyan şirketler ise aracı kurumlarda İş Menkul Pahalar bilişim ve yazılım dalında İndeks Bilgisayar güçlü tüketimde Vestel Elektronik gayrimenkul yatırım iştiraklerinde Emlak Konut GYO içecek bölümünde Anadolu Efes ilaç ve sıhhat hizmetlerinde Selçuk Ecza Deposu bağlantı ve savunma kesiminde Aselsan metal ana sanayii bölümünde Kardemir D otomotiv yan sanayiinde Kordsa perakende ticarette Teknosa ulaştırma hizmetlerinde ise THY
Değerleme rasyoları ana tablomuzun son sütununa uzun vadeli temettü yatırımcılarına gösterge olabilmesi için bir de temettü verisi ekledik Hem değerleme rasyoları düşük hem de temettü ödeme alışkanlığı yüksek şirketlerin temettü yatırımcıları açısından kıymetli olduğu ortada
Tablo nasıl okunmalı
Burada yer alan pay senetlerinin dalın en ucuz payları olduğu algısına kapılmamak gerekiyor Listenin temel emeli bölüm ortalamalarına nazaran en düşük rasyoya sahip olan BIST 100 şirketlerinin durumunu ortaya koyabilmek Ama bu bile o pay senedinin ucuz olduğu manasına gelmeyebilir Zira kesimin genel olarak ucuz olmaması üzere bir durum da ortaya çıkabilir Burada mantıklı olan herkesin listedeki duruma bakıp her bir şirketle ilgili özel durumu bugüne kadarki pay performansını ve rasyolarının düşük kalmasının altında bir sebep olup olmadığını kendi teknikleriyle tahlil etmesi
Bunlara da dikkat
Tabloda yer alan bilgilerin bir pay senedinin ucuz kaldığı istikametinde tek başına bir kriter olmayacağını akılda tutmakta yarar var Zira pay senedinin ucuz kalmasına neden olan öbür bir çok etken de olabilir Ancak bilhassa birtakım payların çok süratli yükseldiği kimilerinin ise çok geride kaldığı bugünlerde en azından bir gösterme olması açısından değerli Bu bilgileri okurken başka yandan şunlara da dikkat etmekte yarar bulunuyor
- Sektörel olarak beklentileri büyük mü yoksa sektörel istikrarları büsbütün değiştirecek bu periyotta beklentiler aykırıya dönebilir mi
- Temettü yatırımcısı iseniz şirket son 5 yılın kaçında temettü ödemiş
- Şirket paylarında ağır spekülasyon dönüyor mu Takas dataları bu açıdan önemli
- Hissenin değerleme rasyoları klâsik olarak daima düşük mü Şayet öyleyse bu bilgiler kısa vadeli değil uzun vadeli beklentiler için lakin bir şey söz edebilir