Hakkında sayısız çalışma yapılmasına karşın beynimiz hala bilim insanları için bile gizemini koruyor O denli mersin escort ki pek çok ruhsal rahatsızlığın tanısı ve tedavisi çağdaş tıp için bile çok güç Beynimizin bir oyunu olan ve ben bu anı daha evvel yaşadım hissi yaratan dejavu husus hakkında muğla escort yapılan pek çok çalışmaya karşın hala bir gizem perdesine sahip Dejavu nedir neden olur birtakım cevaplar elbette var ancak her olay için birebir teşhis konulamıyor
Dejavu durumu insanlık var olduğu muş escort günden beri bizimle bir arada Bu nedenle yüzlerce yıl evvel bile bugün bildiğimiz manada olmasa da bu türlü bir husustan bahsediliyor Dejavu hakkında yapılan bilimsel çalışmalar ise mistik tasaları ortadan kaldırıyor ve maalesef daha berbatı olan nörolojik sıkıntıların kapılarını aralıyor Dejavu nedir neden olur üzere değerli sorulara bilim nasıl cevap veriyor gelin tüm ayrıntılarıyla inceleyelim
The Matrix’teki şu kedi sahnesini hatırladınız mı
Filmdeki bu kediyi tıpkı formda peş peşe iki kere gören Neo birinci başta olayın gizemini çözemiyor Öykü gereği kedinin iki sefer gözükmesi Matrix yazılımındaki küçük bir yanılgı olarak veriliyor
Hiç bilmeyenler için dejavu nedir
Déjà Vu cümlesinden türemiş olan dejavu Fransızca aslında görüldü manasına gelmektedir Yani dejavu ilk kere görmüş ya da yaşamış olsanız bile bir şeyi ya da bir olayı daha evvel görmüş ya da yaşamış üzere hissetmeniz durumudur Beyninizdeki iki niyet akımının çarpışması sonucu oluşan bir aksaklık olarak da tanımlanabilir
İnsanların yüzde 97 sinin hayatlarında en az bir sefer dejavu yaşadığı düşünülüyor ve hatta insanların üçte ikisinin sistemli olarak dejavu yaşadığı varsayım ediliyor Bu açıdan baktığımız vakit dejavu bilinen tüm benzeri tecrübelerden çok daha yaygın olarak görülen bir durumdur
İnsanlar yüzlerce yıl evvel bile dejavu yaşıyorlardı
Modern dünyanın tesirleri nedeniyle dejavu çok daha sık görülen bir durum haline gelmiş olsa bile aslında insanlar yüzlerce yıl evvel de dejavu durumunu deneyimliyorlardı Dejavu hakkında bugüne kadar gelen en eski kaynak milattan sonra 400 lü yıllarda yaşamış olan St Augustine e aittir St Augustine dejavu için yanlış anılar tarifini kullanmıştır
Dejavudan dejavu olarak bahseden birinci kişi kişi 1851 1917 yılları ortasında yaşamış olan Emile Boirac isimli Fransız bir filozoftur Hususa bilimsel açıdan birinci yaklaşan kişi ise FL Arnaud isimli bir nörolog olmuştur Societe Medico Psychologique toplantısında konuşan FL Arnaud dejavu ile epilepsi ortasındaki bağlantıyı ortaya koymuştur Husus hakkında yapılan yakın tarihli araştırmalar ise dejavunun algı ve hafıza ile bağlantılı olabileceğinden bahsediyor
Dejavu nasıl olur
Yapılan son çalışmalara nazaran dejavu iki farklı farkındalık akşının çarpışması sonucu meydana geliyor mevcut bir durumu tanıma tecrübesi ile bunun yanlış hatırlanması Gariptir dejavu yaşayan kişi bu durumu fark eder Dejavunun altında bölünmüş bir algı yatar Dikkat dağınıklığı ya da görüşün engellemesi nedeniyle manzara iki defa işlenir
Bir örnek üzerinden açıklamak daha hakikat olacak Arkadaşlarınızla bir kafeye gittiniz oturdunuz çay söylediniz arkadaşınız çaydan bir yudum aldı ve yüzünü ekşiterek beğenmediğini söyledi Siz de tam o anda dejavu yaşadınız ve güya arkadaşınız yüzünü ekşiterek çayı beğenmediğini daha evvel söylemiş ve yapmış hissettiniz İşte dejavu bu biçimde yaşanır
Peki neden dejavu hissini yaşarız
Dejavu yaşandığı an için rahatsız edici bir baş karışıklığı yaratsa bile birçok vakit ziyanlı bir durum değildir Yorgun ve gerilimli bireyler çok daha fazla dejavu tecrübeler çünkü bu iki durum da uzun ve kısa periyodik belleği olumsuz etkilemektedir Temporal lob epilepsisi çalışmalarında dopaminin de dejavu tecrübesi yaşama konusunda tesirli olduğu görülmüştür
Tesadüf yapıtı incelenen bir olay çalışmasında kimi grip ilaçlarının birlikte kullanılmasının dejavu üzerinde tesirleri olduğu görüldü Hastaya verilen iki grip ilacı birlikte kullanıldığı andan itibaren kişi birkaç saatte bir dejavu yaşadığını söyledi İlaç kesildiği anda hastanın dejavu yaşama tecrübesi ortadan kalktı
Her iki ilaç da grip semptomlarını azaltma özelliği gösteriyordu Bu özelliklerini ise dopamin sistemi üzerindeki değişiklikler sonucu gösteriyorlardı Hastada dopamin arttıkça dejavu epizodlarında da artma olduğu düşünülüyor Yapılan birtakım epilepsi çalışmalarında beynin hipokampus kısmında yaşanan dismensik semptomlar yani bozuk hafıza semptomları nedeniyle dejavu tecrübesinde artış olduğu da görülmüştür
Sağlıklı bireylerde ve nörolojik rahatsızlığı olan bireylerde farklı dejavu tecrübeleri yaşanıyor
Dejavu hissi için genel bir tarif yapmak mümkün lakin bu durum büsbütün bireye özel gerçekleşen bir tecrübe olduğu için herkesin farklı bir dejavu tecrübesi yaşadığı düşünülüyor Düzenli olarak dejavu yaşayan bireylerin beynindeki gri unsurun daha az olduğu görüldü Beynin en dış katmanı olan gri husus hareket hafıza ve his denetiminden sorumludur Gri unsur ne kadar fazlaysa bu hareketler de o kadar sağlıklı olur
Dejavu yaşayan nörolojik rahatsızlığı olan bireylerin beyninin hipokampus parahipokampal girus ve temporal neokorteks kısımlarının yani anıların saklanması ve oluşturulmasıyla sorumlu kısımlarının etkilendiği görülmüştür
Dejavu yaşayan epilepsi hastası şahısların beyninin hafıza ile bağlantılı kısımları etkilenirken dejavu yaşayan sağlıklı şahısların beyninin duygusal kısımlarının etkilendiği biliniyor Ancak bir genelleme yapmak gerekirse dejavunun asıl yaşanma nedeni görsel anıları yöneten medial temporal lob içinde meydana gelen olağan dışı sinyallerdir
Şizofreni hastalarında epilepsi hastalarında vasküler demans hastalarında ve yoğun tasaya sahip bireylerde çok daha fazla dejavu tecrübesi yaşanmaktadır Bu bireylerin rastgele bir nörolojik rahatsızlığı olmasa bile dejavu çok daha fazla yaşanır Dejavu dışında bu durum çeşitlerini tanımlamak için kullanılan birtakım kavramlar vardır
- Deja entendu aslında duyuldu
- Deja eprouve zati deneyimlendi
- Dejat çoktan bitti
- Deja pense çoktan düşünüldü
- Deja raconte zati anlatıldı
- Deja senti çoktan hissedildi ya da çoktan koklandı
- Deja su bu bilgi esasen biliniyor
- Deja trouve aslında bulundu
- Deja vecu esasen yaşandı
- Deja voulu esasen arandı
Dejavu yaşayan bireylerin kimi ortak özellikleri
- Yüksek gelir seviyesine sahipler
- İyi eğitimliler
- Sık seyahat ediyorlar
- Rüyalarını hatırlıyorlar
- Liberaller
- 15 25 yaş aralığındalar
Elbette daha pek çok farklı özelliğe sahip şahıslarda de dejavu tecrübesi yaşandığı görülmüştür fakat bu çeşit bir şikayet ile doktora müracaat yapan konu hakkındaki çalışmalara katılan şahısların genel özellikleri bu haldedir
Doktora gitmek gerekir mi
Zaman vakit dejavu yaşamak olağan ve zararsız bir durumdur rastgele bir rahatsızlığınız olduğunu göstermez Fakat haftada birkaç defa ya da daha fazla dejavu yaşıyorsanız epilepsi ya da farklı bir nörolojik rahatsızlığa sahip olabilirsiniz Bu nedenle bu türlü bir durumda uzman bir tabibe muayene olmanız öneriliyor
Ben bu anı daha evvel yaşadım hissi ile kişinin zihnini allak bullak eden dejavu nedir neden olur gibi merak edilen soruları yanıtlayarak husus hakkında bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik Şayet bu cins bir durumu sık sık yaşıyorsanız en yakın sıhhat kuruluşuna başvurarak uzman bir tabibe muayene olmayı ihmal etmeyin Husus hakkındaki fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz