Anksiyete bozukluğu olağan bir hudut yahut öfke üzere değildir Çok korku ve endişe ile karakterize İstanbul Escort bir durumdur bu nedenle bunu yaşayan şahıslar daima tetiktedir Neden mi Zira bu durumdan muzdarip beşerler her daim tehlikelere karşı dikkatli olmaları gerekiyormuş üzere hisseder
Ancak bu his ellerinde olan Bayan Escort bir şey olmadığı için onu denetim de edemezler Pekala bu psikolojik rahatsızlığın sempatik hudut sistemine ne olduğunu aşağıda ayrıntılıca anlatıyorum yaptığı tesir nedir Yaygın görülen anksiteye bozukluğu çeşitleri nelerdir Uzmanlara Eskort nazaran ilaç tedavisi mi yoksa farklı terapi usulleri mi tercih edilmeli Bu yazımızda bu soruların cevaplarını veriyoruz
Anksiyete bozuklukları yetişkinlerin yaklaşık olarak 30’unu hayatlarının bir devrinde etkileyebilir
Anksiyete bozukluğuna sahip şahıslar gündelik hayatlarında denetim edemedikleri ve birden fazla vakit gerçekçi olmayan tasalar yaşıyor Yani bir nevi kuruntu üzere Ayrıyeten kaygılandıkları şeyler de birden farklı mevzular olabiliyor Birebir anda birçok şeyin gerilimini üzerlerinde hissedebiliyorlar
Mesela ABD’de erkeklerin 5’ine kıyasla bayanların 8’inin hayatlarının bir evresinde bu durumla daha sık karşılaştıkları görülüyor Aslında bu durum genetik şahsî ömür tecrübeleri mesela sevilen birinin kaybı üzere travmatik bir durum yaşamayı örnek verebiliriz kişilik özellikleri ve beyin yapısı üzere faktörlerden kaynaklanabiliyor
Anksiyetedeki en değerli durum bireyin gelecekte yaşanabilecek bir hadise kaynaklı endişe duyması Yani bunu deneyimleyenler için olmayan bir şeyin sancısını çekiyorlar da diyebiliriz Mesela yaygın anksiyete bozukluğunda kişinin duyduğu korku günlük ömrünü aksatır Şöyle ki kişi çok gergin olma durumundan ötürü çabucak yorulabilir ve konsantre olmakta zahmet çekebilir Daima üzerindeki sorumlulukları düşünür ve bunları yerine getiremeyeceğinden korkar Misal kişi en ufak bir tamir tadilat işini bile aylar öncesinden düşünmeye başlayabilir
Bir öteki korku bozukluğu tipi ise panik ataktır
Buradaki en temel semptom fizikî ve ruhsal olarak hissedilen ağır stresin bir anda atak formunda ortaya çıkması Bu panik durumunda kalp çarpıntısı çok terleme titreme nefes darlığı boğuluyormuş üzere hissetme göğüs sıkışması baş dönmesi baygınlık bedende bir yerin uyuşması bir anda sıcak basması mide bulantısı denetimi kaybetmiş hissetme mevt korkusu üzere belirtiler ortaya çıkabilir
Bu durumu şiddetli yaşayanlarda kalp krizi riski de görülebilir Genelde 20 24’lü yaşlarda ortaya çıkan bir hastalıktır Bu ataklar bir sebepten ortaya çıkabildikleri gibi sebepsizce de oluşabilir
Bir öteki anksiyete çeşidi olan fobilere de değinelim.
Burada makul bir objeden durumdan yahut aktiflikten çok derecede endişe duyulması kelam hususudur Üstelik bu kaygı daimdir o denli kolay geçmez Uzmanlar daima şunu söyler ”Bu durumdan muzdarip hastalar yaşadıkları fobinin farkındadır fakat üstesinden gelme konusunda başarılı değildir”
Bu nedenle o korkulan şeyden çok bir kaçınma hali vardır Misal klostrofobiyi düşünün bu kapalı yerde kalma dehşetidir
Hatta Panik Odası sinemasında Jodie Foster böyle bir durumu yaşayan birini canlandırıyordu O yüzden onun için evine giren hırsızlardan kaçarken panik odası üzere kapalı bir yerde kalmak epey zordu Ki Foster’ın canlandırdığı karakter ekstrem bir durum deneyimlediği için buna mecbur kalıyordu ve kaygılarının üstesinden geliyordu o başka
Aslında klostrofobi üzere bir fobi olan agorafobi de anksiyete bozukluklarına örnek verilebilir Çünkü agorafobi de kaçıp gitmenin zor olduğu yerlerde kalma kaygısıdır Bu bireyler toplu taşıma kullanmaktan korkabiliyor mesela ”ya ineceğim durakta inemezsem” üzere kaygılardan dolayı
Açık alanlar ve kalabalıklar da bu şahıslar için birer tehdit zira onca insanın ortasından sıyrılıp o ortamı terk etmek onlara hayli güç gelebilir Kişi mesela tek başına dışarı çıkmak istemez muhakkak yanında birisi olsun ister Bunu deneyimleyen birey tedavi edilmezse evinden dışarıya adım bile atamayacak duruma gelebilir
Sosyal fobi olarak bildiğimiz toplumsal anksiyete ise toplumsallaşmaktan korkmak çekinmek demektir Kişi toplum içinde dışlanacağı ezileceği ve reddedileceği kanısı içinde olduğu için kabuğuna çekilebilir Misal topluluk önünde konuşma yeni beşerlerle tanışma bu insanlar için önemli stres kaynağı olabiliyor
Ayrılık tasasına baktığımızda ise birey bağlılık duyduğu beşerden ayrılma konusu aklına geldiğinde çok bir endişe içine girebilir Aslında ayrılık kelam konusu olmasa bile kişi bu ihtimalden bile yüksek seviyede endişe duyar diyebiliriz Genelde bu iki durumun altı ay boyunca deneyimlenebilen anksiyete cinsleri olduğunu söyleyebiliriz
Ayrıca toplumda görülme sıklığına baktığımızda yetişkinlerin 2 3’ünde panik atak 8 12’sinde rastgele bir fobi 7’sinde toplumsal fobi 13’ünde agorafobi 2’sinde yaygın anksiyete 1 2’sinde ayrılık derdi olduğu bilgisini eklemeden geçmeyelim
Anksiyetede görülen dehşet aciliyet içeren bir his Bu nedenle sempatik hudut sistemindeki savaş ve kaç dürtüsünü tetikliyor Bu da bir tehlikeden ”ya kaçınırsın ya da kalıp savaşırsın” demek oluyor O halde bu türlü bir durumda sempatik hudut sistemi tam olarak nasıl tepki veriyor
Sempatik hudut sistemini otonom hudut sisteminin istemsiz yapılan hareketleri düzenleyen sistem bir kesimi üzere düşünebilirsiniz Kalp atış suratının kan basıncının sindirimin ne kadar sık tuvalete çıkıldığının veya terlendiğinin kontrolü burada yani otonom sistemdedir Sempatik sisteme bakıldığında tehlikeli durumlara cevap vermede kıymetli bir rol oynadığını söyleyebiliriz
Şöyle ki mesela bedeniniz o an inançta hissetmedi diyelim o vakit bu sistem devreye girerek misal kalp atışınızı hızlandırabilir Yahut bedeninizin oksijene muhtaçlık duyan bölgelerine daha fazla kan gönderir ki o tehlikeden çıkabilesiniz
Sözün özü bu sistem tekinsiz durumlarda otonom hudut sisteminin sebep olduğu hareketleri ortaya çıkarır ve böylelikle sizi inançlı alana geri çekmeye çalışır Bu türlü bir durumda bedeninizde fizyolojik olarak birçok semptom birebir anda belirebilir İşte anksiyete de bu sistemi büsbütün bu türlü devreye sokar Bir anda bir mevzu hakkında çok gerilim duyduğunuzda velev ki aniden tuvalet muhtaçlığı hissediyorsanız sebebi işte bu sistemin aktive olması
Yani bu sıkıntıyı vücudunuz sizi rahatlatmaya çalışıyor üzere anlayabilirsiniz Ancak şunu da eklemek gerekiyor anksiyete bozuklukları sempatik hudut sisteminize yeterli gelmez Zira bedeniniz daima bir tepki içerisine girip sizi o ruh halinden kurtarmaya çalışacağı için metabolizma sıkıntıları baş gösterebilir Örneğin obezite Kişi çok gerilim altındayken birdenbire acıktığını hissederek farkında olmadan çok yiyebilir
Antidepresanlar aslında anksiyete sorunu için kısa süreli çözümlerdir
Antidepresanlar kaygı bozukluğunu tedavi ederken serotonin mutluluk hormonu diyebiliriz basitçe haricinde norepinefrin savaş kaç reaksiyonuna karşılık oluşturuyor gibi beyindeki kimyasallar nörotransmitterler üzerinde çalışıyor Yani bu ilaçları aldığınızda bu hormonların ölçüsü artıyor Böylelikle gerilime verilen reaksiyonun düzenlenmesi için muhtaçlık olan kimyasalların üretimi artıyor diyebiliriz Bu ilaçların tesirini göstermesi genelde bir ay kadar sürüyor
Mesela sertralin seçici serotonin geri alım inhibitörü SSRI tasayı azaltan ilaçlardan biri Lakin evvel azaltıyormuş üzere görünüp daha sonra depresif belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabiliyor Birleşik Krallık’ta yapılan bir çalışmada bir kümenin 6 haftalık antidepresan kullanımı inceleniyor Depresyon üzerinde hiçbir tesiri olmadığı görülse de bu 6 haftalık süreçte tasada yüksek derecede azalma gözlemleniyor
Hatta yeniden diğer bir çalışmada uzmanlar bu ilacı alan insanların daha az kaygılı hissettiklerini söylüyor Telaş kaygı ve stres üzere semptomlar azaldıkça melankolik ruh halinin de buna bağlı olarak bir nebze de olsa düzeldiği tabir ediliyor Araştırmada depresyon yahut yaygın anksiyete bozukluğu için tam olarak teşhis kriterlerini karşılamasa da orta şiddette semptom gösteren bireylere SSRI paxil lexapro gibi ya da SNRI serotonin norepinefrin geri alım inhibitörleri cymbalta savella gibi türündeki antidepresanların reçete edilmesinin uygun olduğu belirtiliyor
Bunun yanında anksiyetenin fiziksel semptomlarının tedavisi için kalp hastalıklarında kullanılan beta blokerlar propranolol atenolol gibi da verilebiliyor Ancak uzmanlara nazaran genellikte anksiyete için kullanılan ilaçlar başta da belirtildiği üzere kalıcı tahliller sunmuyor Daha kalıcı sonuçlar için psikoterapistlerin ve psikiyatrların terapi seanslarını tavsiye ettiğini söyleyebiliriz Bilhassa bilişsel davranışçı terapi formüllerinin bu alanda yeterli sonuçlar verdiği tabir edilebilir
Kişiler bu terapi yoluyla daha farklı bir düşünce davranış ve harekete geçme modeli öğrenebiliyor Üstüne basa basa söylemek gerekirse bu bahisle ilgili yardım almak için kesinlikle bir uzmanla görüşmek koşul Bir profesyonelin yönlendirmesi olmadan hiç kimse başına nazaran antidepresan kullanmamalıdır
- Kaynaklar Psychiatry Org, Psych Central, Medical News Today, My Cleve And Clinic, Journals of Neurophysiology, Good Rx, Taylor & Francis
- Görsel Kaynakları Medical News Today, Inc. Magazine, Psychiatric Times, Greatist, ABC, TED Ideas, Pulse Clinic, Times of India, Metro, Healthline