Biz farkında olmasak bile bedenimiz temel işleyişini sağlıklı bir biçimde devam ettirebilmek için daima pek çok farklı enzim üretir. Bu enzimler sayesinde besinlerin güce dönüştürülmesi üzere temel misyonlar yerine getirilir. ALT kısaltması ile anılan alanin aminotransferaz da bunlardan bir tanesi. Bedenimizin pek çok farklı noktasında var olmasına karşın en çok ALT bulunan organ karaciğerimizdir.
ALT enziminin karaciğerde ağır olarak bulunuyor olması mümkün sıhhat sıkıntıları için büyük değere sahiptir. Zira kan testi sonuçlarına nazaran ALT bedelinizin düşüklüğü ya da yüksekliği durumunda doktorunuz direkt olarak karaciğer meselelerinden şüphelenerek çok daha süratli bir tedaviye başlayabilir. Gelin önemli bir enzim olan ALT nedir yakından bakalım ve düşüklüğü ile eksikliği durumunda neler olabileceğini ayrıntılarıyla görelim.
İçindekiler
Alanin aminotransferaz kısaca ALT nedir?
ALT kısaltması ile anılan alanin aminotransferaz, bedenimizde üretilen pek çok farklı enzimden bir adedidir. Bir tıp protein olan ALT; böbrekler, kaslar, pankreas ve kalp üzere organlarda da makul oranda bulunur fakat en ağır olduğu organ karaciğerdir. Bu nedenle ALT pahası, kişinin karaciğerinin sıhhati hakkında pek çok değerli ipucu verir.
ALT ne işe fayda?
Alanin aminotransferaz, kısaca ALT enziminin en temel vazifesi; bedenimize aldığımız besinleri güce dönüştürmektir. Karaciğerdeki ALT ve gibisi öteki enzimler tarafından gerçek bir formda güce dönüştürülemeyen besin içerikleri kana olduğu üzere karışarak pek çok farklı sıhhat meselesine neden olabilir. Bu nedenle ALT pahası yani karaciğerin sağlıklı çalışması son derece kıymetlidir.
İdeal ALT bedeli kaçtır?
Alanin aminotransferaz ALT pahası U ile gösterilir. 1 litre kan başına düşen ALT bedelinizin ülkü oranı 7 ile 56 ortasındadır. Doğal yapıları gereği erkeklerin ALT bedeli, bayanlardan çok daha yüksektir. Bu nedenle kelam konusu pahalar bir uzman tarafından başka sıhhat durumları da göz önüne alınarak değerlendirildikten sonra yükseklik ya da düşüklük teşhisi konur.
ALT yüksekliği nedenleri:
- Alkol kullanımına bağlı karaciğer hasarı
- Karaciğer yağlanması
- Karaciğer iltihabına neden olan Hepatit A, B ve C
- Siroz
- Karaciğer işlevlerini etkileyen kolesterol ilaçları ve gibisi ilaçlar
- Diyabet
- Kalp yetmezliği
- Obezite
- Karaciğer tümörü
- Karaciğer kanseri
- Karaciğere gelen kan akışını durdurarak dokuları öldüren karaciğer iskemisi
- Vücutta çok fazla demir bulunma durumunu tabir eden hemokromatoz
- Mononükleoz
- Genetik koşullar
Alanin aminotransferaz kısaca ALT enzim kıymetlerinizin yüksek çıkmasına neden olan durumlardan kimileri bu halde. Anlaşıldığı üzere karaciğer hasar aldıkça ALT kıymeti de yükseliyor. Ancak çabucak endişelenmeyin. ALT pahası yüksek olan şahısların sadece yüzde 5’i önemli bir karaciğer rahatsızlığına sahiptir. Öbür bireylerin ALT kıymetinin yüksekliği çok daha kolay nedenlere bağlı olabilir. En gerçek kararı doktorunuz verecektir.
ALT yüksekliği durumunda hekiminizin verdiği tedavinin yanı sıra alkolden uzak durarak ve sistemli antrenman yaparak sağlığınıza katkı sağlayabilirsiniz. Tıpkı biçimde enginar, lahana, ıspanak, yeşil yapraklı sebzeler, kuşkonmaz ve pancar üzere karaciğer dostu besinler tüketmelisiniz. Yağ tüketimini azaltmalı ve folik asit alımını arttırmalısınız.
ALT düşüklüğü nedenleri:
- B6 vitamini eksikliği
- Kronik böbrek rahatsızlığı
Alanin aminotransferaz kısaca ALT enzim bedellerinin düşük çıkmasına neden olan durumlardan kimileri bu formda. ALT düşüklüğü çok sık görülen bir durum değildir ve tasa yaratmaz. Kolay kimi sıkıntılar nedeniyle bu bedeliniz düşebilir. ALT düşüklüğü durumunda doktorunuz farklı testler isteyerek bu duruma neden olan sorunu ortaya çıkaracaktır.
ALT bedelini riske sokan durumlar:
- Düzenli alkol kullanımı
- Diyabet
- Obezite
- Uyuşturucu husus kullanımı
- Ailenin karaciğer geçmişi
Herhangi bir rahatsızlık nedeniyle doktorunuza muayene olduğunuz vakit bu cins durumlardan biri ya da birkaç tanesi sizde varsa mutlaka ALT bedeliniz de denetim edilecektir. Çünkü pek çok farklı nedeni olsa da genel olarak bu tıp durumlar direkt olarak karaciğer sıhhatinizi olumsuz tesirler.
Böyle bir durumda ya da şikayetinize bağlı olarak hekiminiz ALT kıymetinizi görmek istediği vakit size bir kan testi yapılır. Bu testten evvel 12 saat aç kalmanız ve sadece su içmeniz gerekir. Kan testinin sonuçlarını tıpkı gün ya da sonraki gün alabilirsiniz. Test sonuçları uzman bir doktor tarafından değerlendirildikten sonra teşhis konur ve bu teşhise uygun olarak tedavi süreci başlar.
ALT düşüklüğü ve yüksekliği belirtileri:
- Mide bulantısı
- Kusma
- Karın ağrısı
- Ciltte kaşınma
- Sarılık etkileri
- Yorgunluk
- İştah kaybı
- Hızlı kilo kaybı
- Koyu renkli idrar
- Açık renkli dışkı
- Karın bölgesinde şişlik
ALT bedelinizin düşüklüğü ve yüksekliği durumunda üstte listelediğimiz belirtilerden biri ya da birkaç tanesi bir ortada görülebilir. Her iki zıt durumda da benzeri belirtiler görüldüğü için uzman bir doktor tarafından teşhis konmadıkça rastgele bir önyargıya kapılarak reçete edilmemiş ilaçlar kullanmaktan kaçının.
ALT pahasını etkileyen faktörler:
- Aşırı antrenman durumunda ALT bedeli süreksiz olarak artabilir.
- Pek çok ilaç hatta reçetesiz ağrı kesiciler bile ALT bedelini etkileyebilir.
- Cinsiyetinize nazaran ALT bedeliniz değişir.
- Regl sırasında ALT bedeli düşme ve yükselme eğilimi gösterebilir.
- Yaşınız arttıkça ALT bedeliniz düşebilir.
- Genetik faktörlerin ALT pahası üzerindeki tesiri büyüktür.
- Vücut kitle endeksi ile ALT kıymeti ortasında direkt bir bağlantı vardır.
ALT bedelinizi etkileyen faktörlerden kimileri bu halde. Gördüğünüz üzere ALT kıymeti genel geçer bir kıymet değildir, pek çok farklı faktöre bağlı olarak anlık bile değişebilir. Bu nedenle uzman bir tabip tarafından tüm kan sonuçlarının kıymetlendirilmesi gerekmektedir. Sonrasında duruma nazaran uygun bir tedavi izlenebilir.
ALT ile AST ortasındaki fark nedir?
Alanin aminotransferaz ALT ile aspartat aminotransferaz AST kardeş enzimler üzeredirler ve bu nedenle birden fazla vakit birlikte değerlendirilirler. ALT enzimi ağır olarak karaciğerde bulunurken AST daha çok kalp, iskelet kasları ve pankreasta bulunur. Bulundukları organ hasar gördüğü vakit kana karıştıkları için sıhhatiniz hakkında kıymetli ipuçları verirler.
Karaciğerimizde üretilen ve beden sıhhatimiz için son derece değerli bir enzim olan alanin aminotransferaz kısaca ALT nedir, ne işe fayda gibi merak edilen soruları yanıtlayarak düşüklüğü ve yüksekliği durumlarından bahsettik. Anlattıklarımız sırf bilgilendirme gayelidir. Tüm sıhhat bahislerinde olduğu üzere ALT bedeliniz hakkındaki en yanlışsız ve size özel bilgiyi de uzman bir doktordan almanız gerektiğini unutmayın.