Çok eskilerden kalma Alman üretimi ütünüzün yahut varsa diğer bir konut eşyanızın hâlâ çalışır durumda olması epeyce mümkündür: Oyuncaklarda bile geçerli olan bu durum, Almanya’nın yaygın olarak kalite ve güvenilirlikle tanınmasında elbet büyük rol oynadı. Günümüzde de bu durum hâlâ geçerli.
Fakat Alman üretimi eserler her vakit bu biçimde tanınmıyordu. Hatta başlarda şu an tüm dünyada yaygın olarak Çin menşeili imitasyon eserlerinde görülen düşük kalite, Almanya’dan alınan eserlerde de göze çarpıyordu. Pekala Almanya bu türlü bir durumdan günümüzdeki eşsiz konumuna nasıl geldi?
“Made in Germany” ibaresini İngilizler zarurî tuttu:
Çünkü Almanya’dan alınan imitasyon eserler, İngiltere’de üretilenlere nazaran daha düşük kalitedeydi.
Bu sebeple dışarıdan gelen eserlerin ayrımının daha kolay yapılabilmesi için 1887 yılında, eserlere “Made in Germany” (veya geldikleri ülkeye nazaran ülke ismi) ibaresinin konulması zarurî tutuldu.
1900’lere gerçek ise “Made in Germany” ibaresi, yavaş yavaş itimat vermeye başladı:
Buraya kadar üretim manasında Fransa ve Birleşik Krallık öne çıkıyordu. Ama hem Almanların yükselişi hem de bu ülkelerin bu yükselişe yetişememesinden kaynaklı olarak Alman üretimi eserler daha çok öne çıkmaya başladı.
Bunun sebebi de başta Alman işçiliğindeki ayrıntıcılık ve titizlik oldu. Kolay Alman imali oyuncakların birçoklarında bunu görebilirsiniz.
Almanya’nın raylı sistemlere ve öteki kesimlere yaptığı yatırım, çok fazla iş gücü gerektirdi:
Bu da münasebetiyle bizim ülkemizin de içinde bulunduğu çok sayıda farklı ülkeden personellerin ve şirketlerin Almanya’ya geçmesine sebep oldu.
Hatta 1961 yılında Türkiye ve Almanya ortasında imzalanan İşgücü mutabakatı hâlâ fazlaca konuşulur.
Dışarıdan çok fazla emekçi alınmış olsa da Almanya, bu şahıslara bel bağlamadı:
- Berlin (1973)
17 ve 18’inci yüzyılda tesirini gösteren Sanayi Devrimi, her ülkede devasa emekçi muhtaçlığını doğurmuş olsa da herkes bu duruma birebir gözle bakmadı.
Çoğu Avrupa ülkesinde çalışmak isteyenler büyük kentlere göçtü lakin buralarda yaygın olarak ucuza çalıştırma çabaları vardı.
Bunun altında kalmak istemeyen personeller ise çoğunlukla (ve maalesef günümüzde de) “Sen yoksan diğeri gelir, iş arayan çok” kelamlarıyla karşı karşıya kalıyordu.
Ülkemizde de durum birtakım yerlerde böyleydi. Bunun yansımalarını Yeşilçam sinemalarında görebilmek mümkün.
Almanya’nın farkı ne oldu?
Sanayi İhtilali sırasında her yerde olduğu üzere Almanya’da da (özellikle Berlin’de) geçim sorunları baş gösteriyordu. Bunun üstüne süratle gelişen Berlin’e gelen göçmenler de işleri zorlaştırıyordu.
Fakat patronların personelleri sömürmesini engellemek için Berlin’de birtakım düzenlemeler yapılmıştı.
- Berlin (1939)
Bu düzenlemeler kapsamında iş yerlerinde minimum maaş hududu belirlenmek zorundaydı. Buna ek olarak iş yerlerindeki çalışma kaideleri daima inceleniyor ve çocuk işçi çalıştırılmasının önüne geçiliyordu.
Yaşam ucuz değildi elbette, lakin bu üzere tedbirler, düzenlemeler ve yardımlar sayesinde ülkenin geleceğine parlak gözle bakılabiliyordu.
Ayrıca teknolojinin sunduğu avantajlar da yakından takip edilince Almanya, üretim alanında çok sayıda basamağı başka ülkelere göre bir anda atladı.
Elbette asıl kıymetli olan bunu elde etmekten çok sürdürebilmek:
Buraya kadar Almanya’nın yükselişine değindik. Artık de bunu nasıl devam ettirdiğine bakacağız.
Öncelikle Dünyanın pek çok yerinde küçük görülen çıraklık, Almanya’da erken yaşta tanışılan bir terim.
Zira okulların birçoklarında çalışma takviyesi bulunuyor ve isteyen öğrenciler marangozluktan metal işçiliğine kadar çok sayıda alanda deneyim elde edebiliyor.
Bu öğrenciler mezun olduklarında yalnızca tecrübeli olmakla kalmıyorlar…
Ülkenin büyük gelir kaynağını ‘üretim’ sağladığı için hem kolaylıkla iş bulabilmeleri için takviye alıyorlar hem de bu pazar epeyce geniş olduğu için yüksek maaşlar kelam konusu oluyor.
Eğitim gördükleri süreçte de fiyat alan öğrenciler hem çalışıp para kazanıyorlar hem de eğitimlerini devam ettiriyorlar. Bu da kesimi döngüye sokarak daima canlı tutuyor.
“Bizimkinden farkı ne?” diyecek olursanız buradaki sistem, birden fazla mecburî stajın tersine tam dayanakla yapılıyor
Yani çalışacağınız yeri bulabilmeniz için yönlendiriliyorsunuz ya da bölgenizdeki iş yerlerinin esasen okulunuzla bir bağı oluyor.
Bu bağlamda hem tecrübesizken tek başınıza kalmamış oluyorsunuz hem de yeni mezunlardan 3 yıl deneyim bekleyen iş yerleriyle uğraşmanız gerekmiyor.
Devamlı olarak gelişen teknolojinin kucaklanması, 1900’lerde de üretimi verimli kılıyordu, artık de kılıyor:
Biz bunu gündelik hayatta en çok otomobil sektöründe görüyoruz diyebiliriz. BMW ve Mercedes araçları sıklıkla karşılaştırılıyor olsa da bu iki Alman şirketi, teknolojiyi araçlarında farklı hedeflerle kullanıyor diyebiliriz.
Ve gördüğümüz üzere herkes, emeline nazaran başka kulvarlarda üretilen bu araçlardan şad. Bunun dışında ev eşyalarında bile bu gelişimi görmek mümkün.
Hâlihazırda var olan dev şirketlerin yanında, daima ortaya çıkan çok sayıda yeni teşebbüs, asıl getiriyi sağlıyor:
Hatta küçük ve orta ölçekli bu işletmeler, ihracat konusunda bildiğimiz dev şirketlerden daha büyük rol oynar. Bu şirketleri bizdeki KOBİ’lerle aynı formda düşünebiliriz.
Buna ek olarak Hidden Champions (Gizli Şampiyonlar) ismi altında bilinen ancak isimlerinin pek de bilinmediği şirketler, ülkeye devasa getiriler sağlar.
İşin garip yanı ise bu şirketler, akla gelmez eserler üreterek bu getiriyi sağlar. Mesela Delo isimli şirket, telefonlardaki modüllerin bir ortada tutulmasını sağlayan yapıştırıcıyı üretir.
Bu sebeple akıllı telefon üreticileri sıklıkla bu şirketle iş yapar. Zira bu alanda çok da fazla seçenek olmaz.
Yerel olarak avantajların ve dezavantajların kıymetlendirilmesi de Almanlar için kritik:
Ülkenin farklı bölgelerinde nasıl gereksinimlerin olduğu, bu gereksinimleri gidermek için nasıl iş alanlarının oluşması gerektiği üzere ayrıntılar daima gözlemlenir.
Bir yerde doğal kaynaklar yoğunluktaysa o alanı ilgilendiren iş kolları bu kaynaklardan faydalanır.
Bu sırada o bölgede olan okullar da bu alanlara yönelik çıraklık programlarını öne çıkarır. Bu, her yerde her dal için birebirdir. Yani avantajlar ve dezavantajlar yerel olarak tartılır.
Bu üzere birçok kural ve sistem, Alman işçiliğini kaliteli olarak nitelendirmemize katkı sağlar. Artık bu formda bilinen birkaç Alman markasına bakalım:
Kaybolmadığı sürece uzun yıllar kullanılabilen eserler üreten Rotring:
“Bozulana kadar kullanırız” kelamına fazlaca alındığını gösteren konut aletleriyle Siemens:
Siemens üzere çok sayıda faaliyeti bulunsa da yeniden kaliteli konut aletleriyle tanıdığımız Bosch:
Evet, çoğumuzun yeni öğreneceği bir gerçek olacak ancak Yoksul, Alman markası:
Hız, Güç ve Konfor üçlüsü: BMW, Audi ve Mercedes
Bu süreçte elbette tarihten alınan büyük derslerin tesiri var, lakin mevzuyu sadeleştirdiğimizde Alman kalitesini bu saydığımız faktörlere bağlayabiliyoruz. Mevzu hakkındaki fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
- Kaynaklar: Wunderkey, The Ohio State University, The Rest of the Iceberg, David B. Audretsch, Protech International, Ideas2IT
- Görsel Kaynakları: Spiegel International, Siemens, Steve Lovace, Delo