Her şeyin başlangıcı diye andığımız büyük patlamanın yaşandığı o ana; yani kozmosun oluştuğu ana ulaşabilseydik ne görürdük? Evrenin hakikaten bir öncesi, durup bakabileceğimiz bir hududu var mı? Şayet bir huduttan bahsedebilecek olsaydık, hududun ötesinde ne olurdu?
Bu sorular insanın aklını üzerine biraz düşününce oldukça kurcalayan sorular. Kimilerinin karşılığı varken, ne yazık ki kimilerinin kesin bir yanıtı yok. Ancak bilim insanları hepsine açıklama getirmek için araştırmalar yapmaya devam ediyor. Biz de birlikte bu soruların karşılıklarına kısaca göz atalım istedik.
Evrenin sonları, başlangıcı ve sonu var mı?
İçinde bulunduğumuz cihanın sonsuz vakit ve yerden oluştuğu fikri 20. yüzyılın ortalarına kadar hakikat kabul ediliyordu. Sonra Einstein’ın genel görelilik teorisi ile kütleçekimini daha düzgün anladık. Gerisinden da Edwin Hubble, galaksilerin birbirlerinden uzaklaştıklarını keşfetti.
Bu keşiflerin akabinde 1960’lı yıllarda kozmik mikrodalga arkaplan ışımasının keşfiyle birlikte cihanın en genç evreleri de gözleme dayalı delillerle keşfedilmeye başlandı. Bu gelişmeler sonrası büyük patlama, bilim dünyasında kabul gören bir teori haline geldi. Büyük patlama ise çok ağır ve minik bir noktanın birdenbire süratle genişleyerek yoğunluğu azalan bir yapıya dönüşmesinin cihanı oluşturduğunu anlatıyordu. İşte o ana, cihanın başlangıcı diyebiliriz.
Evrenin bir sonunun, hududunun olup olmadığı sorusu ise şimdi kesin bir karşılığı olmayan sorulardan biri. Gerçekleştirilen pek çok deney ve birbiriyle dengeli bir bütün oluşturan bilgiler sayesinde genel kanı kozmosun düz olduğu istikametinde. Lakin geçtiğimiz yıllarda bu hususta yayınlanan bir makale, kainatın düz değil kapalı bir küre üzere olduğu öne sürdü. Her iki fikri destekleyen bilim insanları ortasında şimdi bir fikir birliğine varılmamış durumda.
Evrenin sonunun olup olmaması ise biçimine direkt bağlı. Eğer cihan düz ise ışık sonsuza kadar dümdüz yoluna devam edebilir. Lakin şayet cihan küre formundaysa, yola çıkan ışıklar er ya da geç başladığı noktaya dönmek zorunda. Kainatın formu ile ilgili fikir ayrılıkları, sonunun olup olmadığı sorusunu da yanıtlayamamamıza neden oluyor.
Büyük patlama demişken…
Büyük patlamayı hepimiz çok sık duysak da, tam olarak ne olduğunu anlamak biraz sıkıntı olabiliyor. Lakin kısaca, her şeyin başladığı, vakit ve yer kavramının ortaya çıktığı bir ‘an’ olarak tanımlayabiliriz.
Bilim insanlarınca genel kabul gören fikre nazaran büyük patlama sırasında cihan minicik bir noktaydı ve patlama ile birlikte büyük bir süratle her tarafa yanlışsız genişlemeye başladı. Büyük patlama tam olarak tek bir noktada yaşanan ve ateşlerin, kıvılcımların olduğu bir patlamadan ziyade, her yerde birebir anda her tarafa hakikat gerçekleşen bir genişleme. Var olan her şeyin ‘evren’ olduğunu düşünürsek, bu tek nokta aslında her yeri ve her anı da temsil ediyor.
Patlamadan evvel ise pek çok bilim insanına nazaran hiçbir şey yoktu. Zira yapılan tariflere nazaran evren esasen var olan her şeyi, tüm vakit ve yeri temsil ediyor. Dolayısı ile ‘öncesini’ aramak dengeli ve mantıklı bir soru olmayabilir.
Peki o vakit kainatın başladığı ana ışınlanıp bakabilseydik ne görecektik?
Tabii ki bu soru, hayal gücümüzü kullanıp kendimizi cihanın oluşmadan çabucak evvelki anını izleyebileceğimiz bir yere ışınlamamızla cevaplanabilir. Zira çok gerçekçi bir cevap arıyorsak, şimdi vaktin ve yerin olmadığı, ışığın seyahatine başlamadığı bir anda doğal ki hiçbir şey göremezdik.
Fakat bu hayali senaryoda soruya verilen yanıt epey net; minik ve ağır bir nokta. Şöyle ki, kainatın daima genişlemekte olduğunu biliyoruz. Pekala bu süreci geri sarmaya başlasaydık ve her şeyin başladığı o ana gitseydik ne olacaktı?
Yol boyunca evren vakitte geri gitgide küçülecek, kainatta var olan her şey giderek birbirine yaklaşacak ve en sonunda da ufak bir nokta halini alacaktı. Büyüklüğünü hayal edemediğimiz kainatın bir vakitler minik bir nokta olduğunu anlamaya çalışmak hayli sıkıntı, biliyoruz. Tekrar de bu halde düşününce, kulağa epeyce mantıklı geliyor…
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4