Selenay YAĞCI
Bu yıl turizm gelirleri ve ziyaretçi sayılarında artış devam ediyor. Yılın birinci yarısında turizm gelirlerinde 2019’un sayıları aşılırken, ziyaretçi sayısı ise 2019’u yakaladı. Turizmciler, bu yılsonunda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın üst istikametli revize ettiği 47 milyon turist, 37 milyar dolar gelir maksadını yakalayabileceklerini belirtti. Rusya-Ukrayna savaşına ve Avrupa’da yaşanan gelişmelere karşın oteller, eylül-ekim aylarında da ağır rezervasyon alıyor. Bilhassa İngiliz ve Alman turistlerin ağır ilgi gösterdiği Türkiye’de turizm dalı de önümüzdeki dönemin kontratlarına her yıl olduğu üzere eylül-ekim ayları yerine ağustos ayından başladı. Evvelki yıl yüzde 10-15 fiyat artışı yapabilen oteller, Acentaların önümüzdeki yıl için yapılacak kontrat taleplerinde yoğunluk yaşandığını belirtiyor.
Türkiye turizmde yeni bir rekor yılını geride bırakarak, 2019’da toplam 51,7 milyon ziyaretçi, 34,5 milyar dolar turizm geliri ulaşmıştı. Pandemi kısıtlamasıyla geçen 2 yılın akabinde bu yılın birinci 7 ayında Türkiye’ye gelen ziyaretçi sayısı yüzde 128,28 artarak 26 milyon 195 bin 747’ye ulaştı. Almanya, Rusya Federasyonu ve İngiltere sırasıyla en çok ziyaretçi gönderen ülkeler oldu. Pandemi evvelki 2019’da ise birinci 7 ayda 24 milyon 693 bin 886 ziyaretçi Türkiye’ye gelmişti. Türkiye 2022 yılının temmuz ayında da bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 52,84 artışla 6 milyon 665 bin 129 yabancı ziyaretçi ağırladı. STR Global’in raporuna nazaran haziranda İstanbul’da otellerde ortalama günlük satılan oda bedeli; (ADR) 2021’e nazaran yüzde 70,4 artarak 146,16 Euro, odabaşı elde edilen gelirlerde ise (RevPAR) geçen yıla nazaran yüzde 170,6 artış ile 114,23 Euro oldu. Birinci 6 ayda ise ortalama günlük satılan oda bedeli; 112,74 Euro odabaşı elde edilen gelir 77,52 Euro oldu.
20-30 Euro’ya tatil bölümü bitti
Türkiye turizm gelirlerinin bu yıl 37 milyar doları aşacağı ve cari açığın kapatılmasında değerli rol oynayacağı belirten Akdeniz Turistik Oteliler Birliği (AKTOB) Lideri Erkan Yağcı, son 3 yılda pandemi hem de Türkiye’nin turizmde iki ana pazarı olan Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaş nedeniyle iki değerli krizden geçtiğini tabir ederek, turizm bölümünün bu iki krizi muvaffakiyetle atlattığını söyledi. Pandemi sonrası dünya turizminde Türkiye’nin rakiplerine nazaran çok öne çıktığına dikkat çeken Yağcı, şöyle devam etti: ‘Dünya turizminde Türkiye öne çıkıyor. Bilhassa ‘Her Şey Dahil’ memleketler arası otel zincirleri tarafından benimseniyor. Hem Türkiye’nin hem de özelde Antalya’nın Rusya ve Ukrayna ana kaynağında yaşanan ezayı Avrupa pazarında çözdü. Avrupa pazarında 2019 yılı sayılarına ulaşılacak. Pandemi sonrası Avrupa’da talep yoğunluğu var. Hala bekleyen bir talep var.”
Türkiye turizminin İspanya’dan sonra Fransa’nın Cote d’Azur bölgesini de uygun takip etmesi gerektiğini anlatan Yağcı, “Türkiye turizmde rakiplerinin önüne geçiyor. Cote d’Azur bizim için de çok kıymetli. Antalya’da artık 20-30 Euro’ya oda satış zamanı kapandı. Kaliteli, sağlam ve sağlıklı âlâ hizmet vereceğiz. Önümüzdeki süreçte bu yapılmalı. Bu vizyonla geleceğe hazırlanacağız” dedi.
“2023’te rekorlar kırabiliriz”
Güney Ege Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (GETOB) Lideri ve Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Lider Yardımcısı Bülent Bülbüloğlu otellerin temmuz ve Ağustos aylarında dolu olduğunu söyledi. Bülbüloğlu ayrıyeten eylül-ekim aylarında da dolulukların ağır olduğunu ekledi. Bütün hesapların 2019’u geçmek olduğuna işaret eden Bülbüloğlu, şunları anlattı: “Mevcut rezervasyonlara, uçuş sayılarına ve tıp operatörlerinin eylül, ekim ve kasım ayları için ayırttığı yerlere bakarsak, Bakanlığın amaçları tutturulacak üzere görünüyor. Türkiye’nin Avrupa’daki rakiplerine nazaran büyük bir fiyat avantajı var. Karadeniz’de yaşanan karışıklık planlarımızı bozsa da şu an Marmaris, Fethiye ve Bodrum’da otellerimiz dolu. İngiliz, Alman ve Orta Avrupa pazarının talepleri ağır. Dolu dolu gideceğimizi varsayım ediyorum.” Öte yandan şimdiden 2023 kontratlarını yapmaya başladıklarını söyleyen Bülbüloğlu, “2023 yılı çok hoş gözüküyor. Şayet dünyada bir mani çıkmazsa Türkiye ve Muğla’da rekorlar kıracağımızı düşünüyorum” dedi.
Almanya’dan turist getiren Misal Touristik’in sahibi Osman Benzeri, fiyat artışlarında sarmalın şimdi sonuna gelinmediğine dikkat çekerek, “2023 döneminde tatil fiyatları bu yıldan yüzde 15-20 daha değerli olacak. Beşerler tatile çıkmaya devam edecekler ancak tatillerin müddetini kısalabilir” diye konuştu.
Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Lideri Mehmet İşler de, yılsonunda güncellenen amaçlara ulaşmayı beklediklerini belirterek, “Temmuz ayında 7-8 milyona yakın yalnızca Antalya’ya turist geldi. Savaşa karşın Türkiye için fevkalade bir performanstı. 2019 yılı Türk turizm tarihinde, bütün yılları egale ederek en düzgün yıl olarak geçiyordu. Fakat savaşa, pandemiye karşın 2022 yılı yeterli yıl olacak üzere gözüküyor. Önümüzdeki yıl içinde önemli rezervasyon akışı ve talep görüyoruz” dedi.
Asya ve Amerikalı turistte döndü!
Temmuzda otellerin tam kapasite olduğunu söyleyen Alanya Turistik İşletmeciler Derneği (ALTİD) Lideri Burhan Sili ise pandemi öncesi periyoda nazaran yabancı konukların Türkiye’ye daha fazla talep göstermeye başladığını vurgulayarak Sili, “Özellikle İngiltere ve Avrupa’nın rezervasyonları pandemi öncesine çok önemli oranda artış gösterdi. En çok rezervasyon yapan ülkeler ise İngiltere, Almanya, Polonya ve Hollanda oldu. Evvelki yıllara kıyasla tatil için ülkemizi az tercih eden Asya ve Amerikalı turistlerin rezervasyonları da artış gösterdi. 2022 yılı turizm amacı ziyadesiyle aşılacak üzere duruyor” biçiminde konuştu.
2023’te İstanbul birinci 5’teki yerini geri alacak
Türkiye Otelciler Birliği Lideri Müberra Eresin, 2023 yılının turizmde çok daha yeterli bir yıl olacağını, takip eden yıllarda turizm gelirlerimizin artarak çok önemli noktalara geleceğini ve bilhassa İstanbul’un dünyada yeniden parlayan birinci beş destinasyondan biri olacağını söz etti.
Bu yılın yavaş başlamasına karşın kentlerde mart ayı prestijiyle rezervasyonların hızlandığını hatırlatan Eresin, şunları anlattı: “Yılın birinci 6 ayında İstanbul’da doluluklar 68.8 oldu. Bu oran 2021’de yüzde 35.3, baz olarak aldığımız pandemi öncesindeki 2019 yılı birinci 6 ayında ise yüzde 69.8 olmuştu. Mayıs ve haziran aylarında aylık bazda 2019’un sayılarını geçtik fakat yılın birinci 6 aylık toplamında 2019’un az da olsa gerisinde kaldık. Birinci 6 ayda Türkiye genelinde ortalama doluluklar ise yüzde 61.9 oldu. Bu oran 2019 yılı birinci 6 ayında yüzde 63.4, 2021 yılı birinci 6 ayında yüzde 36.2 olmuştu.
Bu yılın birinci 6 ayında İstanbul’da oda fiyatları ve gelirlerinde yüzde 30’a varan artışlar oldu. Masraflarımızın artış oranı maalesef bu orandan çok daha fazla oldu ve bu beklenmedik maliyet artışları en az 6 aylık satış mutabakatı yapmış olan turizmcileri epey zorladı. İstanbul’da tekrar Ortadoğu ve Körfez kökenli turistler yükte. Şimdi ülke bazında turist çeşitliliğinde istek ettiğimiz yerde değiliz fakat bilhassa Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika üzere pazarlarda hissedilir düzeyde bir hareket başlaması memnuniyet verici.
Yüksek dönem ekime kadar devam edecek
GETOB Lideri Yardımcısı Bülent Bülbüloğlu, evvelki yılların bilakis yerli turistin de eylül ve ekim aylarında kıyıları terk etmediklerini, bir kısmının daha uygun olması açısından eylül ve ekim aylarını tercih ettiğini söyledi. Öte yandan Seyahat Acentaları Yönetici Derneği (SAYD) Lideri Mehmet Gem, fi yatların 15 Ekim’e kadar düşmeyeceğini belirterek, her yıl olağan kaidelerde okulların açılması ile birlikte fi yatlarda yüzde 10-15 oranında bir düşüş yaşandığını lakin bu yıl talep yüksekliği nedeniyle bunun gerçekleşmeyeceğini kaydetti.
Turizm hareketi hiç olmadığı kadar anlık değişiyor
Türkiye Otelciler Birliği Lideri Müberra Eresin, tüm dünyada pandemi sonrası ekonomik ve toplumsal gelişmeler sonucunda turizm hareketi de geçmişte hiç olmadığı kadar anlık değişimlere nazaran şekillendiğini lisana getirdi. Eresin, “Bugün %20-30’larda görülen rezervasyon dolulukları günü geldiğinde % 70-80’lere çıkabiliyor. % 70-80’lerde görülen oranlar ise %50-60’lara gerileyebiliyor. O yüzden kesin bir öngörü yapmak güç lakin geçtiğimiz 2 yıldan sonra yüksek performans periyodunun başladığını net olarak izliyoruz. Mevcut kaidelerde 2022’nin 2021’den çok daha uygun bir yıl olacağı kesin görünüyor. 2019 yılını da geçme ihtimali var. Yılın ikinci yarısındaki beklenen hareketliliği görüyoruz o nedenle Yıl sonu varsayımlarımızı revize ederek yükselttik” dedi.
Kişi başı turizm geliri düştü
Türkiye Seyahat Acentaları Birliği Lideri (TÜRSAB) Firuz Bağlıkaya, bu yılın ocak-temmuz periyodunda Türkiye’ye gelen ziyaretçi sayısında bir evvelki yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 128,28 artış kaydedildiğini belirterek, “Ancak ziyaretçi sayılarındaki artış oranlarını değerlendirirken geçen yılın birinci yarısında salgın nedeniyle memleketler arası turizm hareketliliğinin son derece sonlu kaldı. Artış oranlarının da bu çerçevede yüksek çıktığının dikkate alınması gerek” dedi. Bağlıkaya, turizm gelirlerini artırmak için öncelikle amaç odaklı bir tanıtım stratejisi oluşturulmasının büyük ehemmiyet taşıdığını belirterek, şunları söyledi: “TÜİK datalarına nazaran, Türkiye’ye gelen çok yüksek ve yüksek gelir kümesinden ziyaretçilerin toplam ziyaretçiler içindeki hissesi son yıllarda geriledi düşük ve çok düşük gelir düzeyindeki ziyaretçi sayısının ise yükseldi. Bununla birlikte üzülerek belirtmeliyim ki yılın birinci yarısında ülkemizin elde ettiği kişi başı turizm gelirinde de düşüş yaşanıyor. 2021 yılının birinci 6 ayında elde ettiğimiz 818 dolar kişi başı turizm geliri bu yılın birebir periyodunda 770 dolara düştü. Münasebetiyle turizmdeki performansımızı artırmamız gerekiyor. Dünya genelinde enflasyonist bir ortam oluştuğu ve buna bağlı olarak da satın alma gücünün düştüğü bir gerçek. Şu kademede dünya turizm otoritelerinin turizmde düşüş beklentisi bulunmuyor. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü tarafından geçen günlerde yapılan değerlendirmede, milletlerarası seyahat sayısındaki toparlanmanın devam ettiği belirtilirken 2022 yılı sonunda 800 milyon ila 1 milyar ortasında memleketler arası seyahat gerçekleşeceğini öngördü.”